Επεμβάσεις & Έλεγχοι στο Φέροντα Οργανισμό Υφιστάμενων Κτιρίων

Από τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου

και  την πολιτικό μηχανικό Αγγελική Θ. Παπαϊωάννου –μεταπτυχιακή διπλωματούχο στο ’’Δομοστατικό Σχεδιασμό & Ανάλυση Κατασκευών ΕΜΠ’’

 

Κάθε κτιριακή εγκατάσταση στηρίζεται σε ένα «σκελετό», τον αποκαλούμενο και Φέροντα Οργανισμό του κτηρίου. Ο κύριος ρόλος αυ­τού του οργανισμού είναι η παραλαβή των φορτίων του κτιρίου (βάρη υλικών, εγκαταστάσεων, ανθρώπων, κλπ.) και η μεταφορά τους, αυ­τών και των πιθανών σεισμικών επιβαρύνσεων, με ασφάλεια στο έδαφος. Τα δομικά υλικά και η μεθοδολογία κατασκευής  των φερόντων κτιριακών στοιχείων ποικίλουν. Στα υφιστάμενα κτίρια της Ελληνικής Επικράτειας, ο Φέροντας Οργανισμός έχει συνήθως κατασκευασθεί από οπλισμένο σκυρόδεμα, λιθοδομή, δομικό χάλυβα και ξύλο ή και συνδυασμούς αυτών.

Αποτελεί συνήθη πρακτική, στη διάρκεια ζωής ενός ακινήτου, να πραγματοποιούνται επεμβάσεις στο Φέροντα Οργανισμό του. Λόγοι που οδηγούν σε επεμβάσεις, ενδεικτικά, είναι:

• Η παρουσία βλαβών λόγω σεισμού, πυρκαγιάς, φυσικών καταστροφών ή και ατυχημάτων που είναι σκόπιμο για λόγους ασφαλείας, να αποκατασταθούν.

•  Η αναβάθμιση της σεισμικής συμπεριφοράς του κτιρίου, ώστε να ικανοποιεί τις απαιτήσεις πιο σύγχρονων αντισεισμικών κανονισμών και να επιμηκύνεται η διάρκεια της ασφαλούς χρήσης του.

•  Η αλλαγή χρήσης και διαμόρφωσης των κτιριακών χώρων, που γεννά διαφορετικές απαιτήσεις στη μορφολογία και στη φέρουσα ικα­νότητα του «σκελετού».

Πριν από την υλοποίηση κάθε είδους επέμβασης, είναι αναγκαία η αξιολόγηση της υφιστάμενης δομικής συμπεριφοράς του κτιρίου και η μετέπειτα εκπόνηση της σχετικής στατικής μελέτης επέμβασης από τον αρμόδιο Πολιτικό Μηχανικό.

Αφετηρία για την αποτίμηση της συμπεριφοράς του ακινήτου αποτελεί η επί τόπου συλλογή επικαιροποιημένων στοιχείων για τα χαρα­κτηριστικά των χρησιμοποιηθέντων υλικών, με τη μέθοδο των μη καταστροφικών ελέγχων. Επισημαίνεται, ότι τόσο ο Ευρωκώδικας 8: «Αντισεισμικός σχεδιασμός των κατασκευών», όσο και ο Ελληνικός Κανονισμός Επεμβάσεων (ΚΑΝ.ΕΠΕ.) επιβάλλουν τη διενέργεια ελέγχων πριν από το σχεδιασμό και την υλοποίηση επεμβάσεων σε υφιστάμενους Φέροντες Οργανισμούς.

Στην περίπτωση που ο Φέροντας Οργανισμός ενός κτιρίου έχει κατασκευασθεί από Οπλισμένο Σκυρόδεμα, κάτι που αποτελεί τη συ­νηθέστερη πρακτική στη χώρα μας, ένας τυπικός μη καταστροφικός έλεγχος, δύναται να αποτελείται από τα εξής στάδια -δράσεις:

• Οπτικός έλεγχος. Αφορά στον εντοπισμό και στην αποτύπωση επί σχεδίων των πιθανών βλαβών / φθορών του Φέροντος Οργανισμού.

•  Προσδιορισμός της ποιότητας του σκυροδέματος. Πραγματοποιείται με τη διενέργεια κρουσιμετρήσεων, εξολκεύσεων ήλων και με­τρήσεων ταχύτητας διάδοσης υπερηχητικών κυμάτων.

• Προσδιορισμός των χαρακτηριστικών του Χάλυβα Οπλισμού. Πραγματοποιείται δειγματοληψία για τον έλεγχο της ποιότητας του οπλισμού και μαγνητογράφηση για τον προσδιορισμό της διάταξης και της διαμέτρου των ράβδων οπλισμού.

Συνολική καταγραφή και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και των μετρήσεων.

Πέραν των αναγραφομένων, υπάρχει σημαντικός αριθμός επιπλέον δράσεων και ελέγχων που προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες στον Πολιτικό Μηχανικό που θα κληθεί να εκτιμήσει τη δομική συμπεριφορά του κτιρίου. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι έλεγχοι, αντί­στοιχης φιλοσοφίας και πρακτικής, είναι εφικτό να πραγματοποιηθούν και σε φέροντα στοιχεία από τα υπόλοιπα δομικά υλικά που κα­τεγράφησαν πιο πάνω.

Το κόστος διενέργειας του μη καταστροφικού ελέγχου εξαρτάται από το μέγεθος και τη μορφή του κτιρίου και από τις μεθόδους που θα επιλεγούν προς εφαρμογή. Σε κάθε περίπτωση το κόστος αυτό κρίνεται ιδιαίτερα χαμηλό σε σχέση με τις πληροφορίες που παρέχει, καθώς αποκαλύπτει, με ελάχιστη όχληση, την υφιστάμενη κατάσταση ενός κτιρίου, πίσω από τα «όμορφα» επιχρίσματα’ και τις γυψοσανίδες, που πολλές φορές κρύβουν την πραγματικότητα. Λέγεται ότι’’ τα λάθη των γιατρών σκεπάζει το χώμα, των μηχανικών τα επιχρίσματα και τα φυτά εσωτερικού χώρου ,ι των ζαχαροπλαστών η σαντιγί ‘’

Τονίζεται, ότι μέσα στις πολλές παραμέτρους που διαμορφώνουν την αγοραία αξία ενός ακινήτου υπάγονται σίγουρα η ποιότητα κατα­σκευής και επεμβάσεων, η υφιστάμενη κατάσταση του και ο βαθμός ανταπόκρισης που παρουσιάζει στα σύγχρονα σεισμικά δεδομένα του περιβάλλοντος του. Είναι λοιπόν προφανές, ότι τόσο η στατική αξιολόγηση ενός κτιρίου, όσο και η ενίσχυσή του -εάν αυτή απαιτείται, αποτελούν παράγοντες διασφάλισης και αναβάθμισης της αξίας του.