Ανοιχτή επιστολή Μίκη Θεοδωράκη προς Yassar Kemal και Zülfü Livaneli

                                                                                                        

* Ευχαριστώ την Αναστασία Βούλγαρη και την Μαργαρίτα Θεοδωράκη για την επιστολή, καθώς και την Λαϊκή Ορχήστρα''Μίκης Θεοδωράκης''

                                                                                                                                  Αθήνα,  23.10.2010

  

Αγαπητοί μου Yassar και Zülfü

Από χθες βρίσκεται και πάλι στην Αθήνα, για δεύτερη φορά μέσα σε έξι μήνες, το πρωθυπουργικό ζεύγος της Τουρκίας, ο Υπουργός Εξωτερικών και πλήθος άλλα διοικητικά στελέχη, για να συζητήσουν με τους Έλληνες ομολόγους τους μέσα στα πλαίσια του «Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας».

Εάν μεταφερθούμε στα 1986, τότε που δημιουργούσαμε στην Πόλη την πρώτη επιτροπή Ελληνοτουρκικής Φιλίας, θα δούμε ότι στο μεταξύ έχει γίνει ένα τεράστιο βήμα ανάμεσα στις σχέσεις των δύο λαών μας, γεγονός που για μας μπορούσε να θεωρηθεί τότε σαν ένα αληθινό θαύμα.

Κι όμως, παρά τις συνεχείς επαφές, τα ζεϊμπέκικα των υπουργών και τις κουμπαριές των πρωθυπουργών, στην ουσία δεν έχει επιτευχθεί έως τώρα η παραμικρή πρόοδος, τουλάχιστον ως προς τα μεγάλα θέματα που εξακολουθούν να χωρίζουν τις δυο χώρες, όπως το Αιγαίο, η Κύπρος και τόσα άλλα.

Διαβάζω τον ελληνικό τύπο σήμερα, μετά την πρώτη συνάντηση των δύο πρωθυπουργών και βλέπω ότι εκείνο που κυριαρχεί είναι η επιφύλαξη ή καχυποψία και η έλλειψη εμπιστοσύνης ως προς τις κρυφές βλέψεις και τα σχέδια της Τουρκίας. Μπροστά στις κάμερες όλοι χαμογελούν, όμως αμέσως μετά είναι σκεπτικοί και συνοφρυωμένοι, λες και οι συνομιλίες γίνονται για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης, δηλαδή κουβέντες του αέρα, προκειμένου ο ένας να κερδίσει χρόνο εναντίον του άλλου.

Όσο για την ελληνική κοινή γνώμη, ιδιαίτερα μετά το βιβλίο του Νταβούτογλου και την γενική άνοδο της Τουρκίας, γίνεται κάθε μέρα και πιο φοβισμένη και τα σενάρια για τις επεκτατικές βλέψεις της Τουρκίας σε βάρος μας γίνονται όλο και πιο πιστευτά. Ο παλιός μύθος για τον κίνδυνο εξ Ανατολών ξαναφουντώνει, έτσι που στην ουσία ξαναβρισκόμαστε στην εποχή της δεκαετίας του ΄80, τότε που όταν γύρισα στην Αθήνα μετά την ίδρυση της Επιτροπής μας, η Κεντροαριστερά (ΠΑΣΟΚ) και η Αριστερά με χαρακτήρισαν με μια λέξη «προδότη», ενώ επί μήνες τα δημοσιογραφικά όργανά τους εξαπέλυαν καθημερινά εναντίον μου δηλητήριο και λάσπη…

Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι: αφού στο βάθος δεν υπάρχει θέληση για να βρεθεί μια οριστική λύση στις διαφορές μας, γιατί οι ηγεσίες έχουν αλλάξει τη στάση τους με συνεχείς συναντήσεις, φιλοφρονήσεις, κουμπαριές και Ανώτατα Συμβούλια; Κι όλα αυτά στην επιφάνεια, ενώ στο βάθος ο καθένας παραμένει αμετάθετος στην θέση του; Τι άλλο μπορούμε να σκεφτούμε εκτός από το ότι επάνω και από τις δύο κυβερνήσεις υπάρχει μια υπέρτατη δύναμη, που κινεί τα νήματα και μια μέρα επιδιώκει να μας φέρει κοντά και την άλλη να μας κάνει εχθρούς; Και ποια άλλη μπορεί να είναι η δύναμη αυτή εκτός από τις Η.Π.Α. ;  Που δυστυχώς μπορούν και παίζουν μαζί μας όπως η γάτα με τα ποντίκια; Δεν είναι μόνο κρίμα αλλά και ντροπή για δυο λαούς με τόσο μεγάλη ιστορία και τόσο βαθειές παραδόσεις να μην μπορούν να αντιτάξουν τη δική τους θέληση και τα δικά τους συμφέροντα σε κείνα της υπερδύναμης, που διανύει σήμερα μια περίοδο επικίνδυνης ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας σε όλα τα μέτωπα; Στην Μέση Ανατολή στέλνουν βόμβες και θάνατο. Στην Ευρώπη επιβάλλουν οικονομική κρίση και εξαθλίωση.

Τώρα σε σχέση με μας, ποιος ξέρει ποια σχέδια έχουν για το Αιγαίο, για την Κύπρο, για την Θράκη, για την Μεγάλη Αλβανία και τη Μεγάλη Μακεδονία (Σκόπια) και κυρίως για τα πετρέλαια. Θυμάσαι ότι το 1975 είχα προτείνει να γίνει μια ελληνοτουρκική εταιρία για την συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων στο Αιγαίο. Είχα μάθει τότε από υψηλού επιπέδου υπηρεσίες ότι κάτω από το Αιγαίο υπάρχει μια θάλασσα πετρελαίου πολύ μεγάλη,, την οποία οι Αμερικανοί έσπευσαν να την χαρακτηρίσουν ως στρατηγικό τους απόθεμα, που θα έπρεπε να παραμείνει μυστικό, έως ότου φτάσει η ώρα που θα το αξιοποιήσουν για τις δικές τους ανάγκες. Γι’ αυτό ήταν απαγορευμένο στην Ελλάδα και στην Τουρκία να προχωρήσουν σε κοινές έρευνες, δεδομένου ότι η διαμόρφωση στο Αιγαίο με τις δύο ηπείρους και τα νησιά ανάμεσά τους, θέτει πολύπλοκα προβλήματα για τη διευθέτηση των αμοιβαίων δικαιωμάτων στο χώρο της υφαλοκρηπίδας.

Όμως η κοινή λογική μας λέει, ότι αν υποθέσουμε ότι κάτω από το Αιγαίο και από τα τουρκικά παράλια έως τις ακτές της ηπειρωτικής Ελλάδας υπάρχει μια τεράστια δεξαμενή, τότε εάν γίνει μια τρύπα έξω από την Σμύρνη είτε έξω από τον Πειραιά, θα καταλήξουν και οι δυο στην ίδια δεξαμενή! Επομένως αν υπάρχει πράγματι ατό το κοίτασμα, τότε αυτό και μόνο το γεγονός, θα έπρεπε να μας ενώνει, ώστε το όφελος να πάει (σε ποσοστά που θα καθοριστούν από κοινού) στους δυο λαούς και όχι σε ξένους. Στο μεταξύ η φιλία θα μας απαλλάξει από τις μεγάλες πολεμικές δαπάνες που μας γονατίζουν και θα μας βοηθήσουν να βρούμε τις δίκαιες λύσεις στα προβλήματα  που εκκρεμούν, έτσι που η καχυποψία να αποκατασταθεί με την εμπιστοσύνη, γιατί πιστεύω ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη αρρώστια για έναν λαό από εκείνη του φόβου και του μίσους. Και μόνο αν σκεφτούμε ότι θέλουμε-δεν θέλουμε είμαστε υποχρεωμένοι να ζήσουμε πλάι-πλάι χιλιάδες χρόνια και είναι όχι μόνο βλαβερό αλλά θα έλεγα ηλίθιο και κατώτερο για δυο λαούς να επιλέγουν να ζούνε με καυγάδες που τους εμποδίζουν να ζουν ήρεμα, πολιτισμένα, ειρηνικά τόσο για την ψυχική τους γαλήνη όσο και για τα δικά τους συμφέροντα.

Δεν είναι αλήθεια, ντροπή να μας βάζουν οι ξένοι να μαλώνουμε σαν κοκόρια για να τρίβουν τα χέρια τους και να λένε μεταξύ τους: «Αυτοί οι δυο είναι καθυστερημένοι, φοβισμένοι και υπανάπτυκτοι λαοί, που όσο τους εκμεταλλευόμαστε για τα συμφέροντά μας, τόσο τσακώνονται μεταξύ τους για το ποιος θα έχει περισσότερο την εύνοιά μας. Ποιος θα είναι το πιο καλό παιδί μαζί μας.». Και πράγματι έως τώρα οι τιμημένοι μας πασάδες, πότε ο Έλληνας και πότε ο Τούρκος τρέχουν στον Μεγάλο Σουλτάνο, στον Λευκό Οίκο, την Υψηλή Πύλη, για να υποβάλουν τα σέβη τους, να φιλήσουν τα χρυσά του υποδήματα και να βεβαιώσουν πόσο καλοί και υπάκουοι είναι και πόσο πρόθυμοι να πραγματοποιήσουν τις εντολές του.

Να γιατί, αγαπητοί μου αδελφοί, ο δρόμος της ουσιαστικής προσέγγισης περνά μόνο μέσα από τη θέληση των λαών. Όπως τότε, πριν 24 χρόνια, που αποφασίσαμε Έλληνες και Τούρκοι να δώσουμε τα χέρια καλώντας τους λαούς μας να κάνουν το ίδιο. Έτσι και τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, θα πρέπει να βρεθούν νέοι άνθρωποι, για να συνεχίσουν το έργο μας. Πράγμα που είναι πιο εύκολο, αφού οι κυβερνήσεις -έστω και τυπικά- δηλώνουν πρόθυμες να συνεργαστούν. Επιστήμονες, πνευματικοί άνθρωποι, καλλιτέχνες, εργαζόμενοι, δήμαρχοι, δημοσιογράφοι, απλοί πολίτες από τις δύο πλευρές, πρέπει να επιδιώξουν να βρεθούν μαζί, για να συζητήσουν πολιτισμένα, υπεύθυνα και ειλικρινά, να βρουν τις πραγματικές αιτίες του Κακού, να στύψουν τα μυαλά τους και να προτείνουν δίκαιες λύσεις.

Σήμερα οι δυνάμεις του Χάους αλωνίζουν χωρίς εμπόδια σπέρνοντας το φόβο, τη δυστυχία, το μίσος και τον θάνατο παντού. Κι εμείς βρισκόμαστε στο μάτι του Κυκλώνα. Για να μπορέσουμε να επιζήσουμε ως άτομα, ως λαοί και ως χώρες, πρέπει κατ’ αρχήν ο κάθε λαός να αναπτύξει τη μέγιστη εσωτερική συνοχή επιλέγοντας τις καλλίτερες πολιτικές και τους πιο άξιους πολιτικούς που θα τον οδηγήσουν προς την πρόοδο και την ευημερία. Όμως δεν φτάνει αυτό. Γιατί καμμία χώρα δεν είναι τόσο δυνατή, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει το τέρας του Χάους, όσες δυνάμεις κι αν έχει. Πρέπει τουλάχιστον αυτοί που είναι γείτονες, να σταματήσουν τις διαφορές τους, για να σχηματίσουν όλοι μαζί σύνολα κρατών, που πιστεύουν στην Ειρήνη, στο Διεθνές Δίκαιο και στην Ανεξαρτησία των Λαών. Το ίδιο ισχύει και για τα Βαλκάνια, εκεί όπου οι Η.Π.Α. και το ΝΑΤΟ, αφού διέλυσαν και βύθισαν στη φτώχεια μια τόσο δυνατή, περήφανη και ευημερούσα χώρα όπως η Γιουγκοσλαυία, μηχανορραφούν σπέρνοντας τη διαίρεση και το φόβο, με στόχο να μας μεταβάλουν σε μια περιοχή κομματισμένη σε μικρά κρατίδια όπως έκαναν με το Κόσοσβο. Τελικός τους στόχος να γίνουμε υποχείρια στη θέληση αυτού του Διεθνούς Διευθυντηρίου, που με το στρατό και το χρήμα, τον πόλεμο και την εξαθλίωση μας έχει ρίξει στο στόμα του Χάους. Όποια χώρα, όποιος λαός πιστεύει ότι θα γλιτώσει από την λαίλαπα πειθαρχώντας και κολακεύοντας τον Μέγα Σουλτάνο, κάνει φριχτό λάθος.

Εμείς αγαπητοί μου Yassar και Zülfü, είχαμε το προνόμιο να υπηρετούμε τη θεία Αρμονία όχι μόνο με τον Λόγο και τη Μουσική αλλά και με τις ιδέες μας, που έχουν μία και μόνο ευχή και ένα στόχο: την κυριαρχία της Αρμονίας μέσα σε κάθε άνθρωπο, ανάμεσα στους ανθρώπους, μέσα σε κάθε λαό και ανάμεσα σε όλους τους λαούς. Οφείλουμε για άλλη μια φορά να υψώσουμε τη φωνή μας τώρα, γιατί αύριο ίσως να είναι αργά.

Σας χαιρετώ με αγάπη,

Δικός σας,

Μίκης Θεοδωράκης

ΥΓ. Θα χαρώ αν καταφέρετε, αυτή η δραματική μου έκκληση να γίνει γνωστή στον φίλο Τουρκικό λαό. Εάν συμφωνείτε, θα κάνω κι εγώ το ίδιο, δημοσιοποιώντας την επιστολή μου στο διαδίκτυο.