Απειλείται η ζωή μας - Ένα άρθρο του συμπατριώτη μας περιβαλλοντολόγου Γιώργου Κίνια.

Θα μείνω ακόμη στο πολύ σοβαρό θέμα που λέγεται περιβάλλον, και που όλοι οι ιθύνοντες πολιτικοί της Βοιωτίας τηρούν σιωπή ιχθύος εδώ και πολλά χρόνια. 
Δεν είναι ώρα ακόμη να βγάλω τα μαχαίρια μου γι' αυτούς. Θα τα βγάλω όταν τελειώσουν οι εκλογές.
Μπορούμε όμως να μαζευτούμε πολλοί για να παλέψουμε.

Παπαϊωάννου Θεμιστοκλής


Από τον Γιώργο Κίνια

Γιώργος Κίνιας

Ομιλία στη Θίσβη

9 Αυγούστου 2009

Περικλής—«Εγώ θεωρώ πώς όταν η πολιτεία στο συνολό της βρίσκεται σε καλή κατάσταση, ωφελεί κάθε πολίτη περισσότερο παρά όταν ευημερεί σχετικά ο κάθε πολίτης της, όμως η πολιτεία όλη μαζί παίρνει τόν κατήφορο. Γιατί ένας άντρας ευκατάστατος αν καταστραφεί η πατρίδα του, δέ χάνεται λιγότερο και ο ίδιος. Άν όμως ο πολίτης κακοτυχήσει σε πολιτεία που ακμάζει, είναι πολύ πιθανό να σωθεί».

Απειλειται η ζωη μας

Ανέφερα στην αρχή της ομιλίας μου μια σοβαρή κρίση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Ο πυρήνας της κρίσης είναι ο εξής. Όλοι έχουμε χάσει τον προσανατολισμό μας στις προηγούμενες λίγες δεκαετίες--εν μέρει λόγω κακών κυβερνητικών αποφάσεων και εν μέρει λόγω των κακών συνηθειών που έχουμε επιτρέψει να ενισχυθούν. Αυτές έχουν αποδυναμώσει τη δυνατότητα και την προθυμία της κοινωνίας μας να αντιμετωπίσει τις μεγάλες προκλήσεις πού υπάρχουν στους τομείς ενέργειας, κλίματος και περιβάλλοντος.

Είμαστε η πρώτη γενιά στην εποχή ενέργεια-κλίμα. Η κρίση δεν είναι για τις φάλαινες πλέον. Είναι για μας. Είμαστε το είδος που απειλείται με εξαφάνιση. Και το τι κάνουμε σχετικά με τις προκλήσεις της ενέργειας και του κλίματος, της συντήρησης και της προστασίας, θα πει στα παιδιά μας το ποιοι πραγματικά είμαστε. Η καλή τύχη μας είναι ότι γεννηθήκαμε σε μια εποχή τεράστιας ευημερίας και τεχνολογικής καινοτομίας. Η κακοτυχία μας είναι ότι για να διαδώσουμε αυτή την ευημερία και να φθάσουμε σε νέα ύψη τεχνολογικής ανάπτυξης, δεν μπορούμε να το κάνουμε με τον παλαιό τρόπο--εξαγάγοντας τα κοινά ορυκτά του πλανήτη και με τη σκέψη ότι ο κόσμος και η φύση περιστρέφονται γύρω από μας, και όχι το αντίστροφο.

 Μέχρι τώρα, η ηγεσία της πράσινης κίνησης έχει εστιαστεί  πάρα πολύ μόνο στα προβλήματα και όχι στις ευκαιρίες. Αλλά ενώ τα προβλήματα τώρα αρχίζουν να έχουν επιπτώσεις σε μας, οι ευκαιρίες είναι ήδη εδώ. Ακόμα κι αν ο πλανήτης δεν είναι τόσο καυτός ακόμα, απαιτεί νέα ενεργειακά εργαλεία και δημιουργεί έτσι απέραντες νέες ευκαιρίες για καθαρές πηγές ενέργειας και βελτίωση στην ενεργειακή αποδοτικότητα. Ανακαλύπτουμε τώρα ακριβώς πόσο η αυξανόμενη ενέργεια, οι αυξανόμενες ποσότητες, το κόστος των τροφίμων και οι δαπάνες των φυσικών υλών θα μας αναγκάσουν να αλλάξουμε τρόπο ζωής. Το να χάσουμε την ευκαιρία να λάβουμε μέρος και να ηγηθούμε σε αυτή την αλλαγή, είναι τόσο απερίσκεπτο όσο το να αγνοήσουμε όλα αυτά τα προβλήματα.

 Πρέπει να ψάξουμε περισσότερο για μια θεμελιώδη αλλαγή στην παραγωγή ενέργειας, και στα μεταφορικά και γεωργικά συστήματα μας παρά  για τεχνολογικές βελτιώσεις στα περιθώρια. Αυτό σημαίνει αλλαγές και δαπάνες τις οποίες οι σύγχρονοι και εν δυνάμει ηγέτες μας φαίνονται φοβισμένοι να συζητήσουν. Επίσης, η αλήθεια είναι, ότι για  να γίνουμε πράσινοι, δεν έχουμε συμφωνήσει ακόμη ως κοινωνία τι πραγματικά σημαίνει αυτό που είναι πράσινο. Έτσι, πρέπει να αποφασίσουμε με τι θα έμοιαζε μια συστηματική πράσινη στρατηγική. Αλλά προτού να πάμε εκεί, χρειαζόμαστε να κάνουμε ένα βήμα μπροστά και να πατήσουμε για μόνο μια στιγμή στην ζυγαριά. Ξέρετε πώς αφότου προσθέτουμε  μερικά κιλά, σταματάμε να κοιτάμε την ζυγαριά επειδή δεν θέλουμε να ξέρουμε πόσα κιλά πρέπει να χάσουμε. Το ίδιο πράγμα ισχύει για το «πράσινο» ζήτημα. Οι άνθρωποι όταν μιλούν για αυτό μιλούν στον απόλυτο αόριστο. Δεν υπάρχει σύνδεση με την πραγματική κλίμακα της πρόκλησης που πρέπει να αντιμετωπίσουμε προκειμένου να μειωθούν σημαντικά οι εκπομπές του CO_2. Έτσι θα γίνουμε περισσότεροι αποδοτικοί στην ενέργεια. Πρέπει να βάλουμε αυτή την πρόκληση στην ζυγαριά, και να εξετάσουμε πόσο πραγματικά μεγάλο είναι αυτό το πρόβλημα.  Γιατί αυτό πού προσπαθεί η πράσινη κίνηση να κάνει είναι:

Να αλλάξουμε το σύστημα κλίματος--για να αποφύγουμε το ανεξέλεγκτο και να διαχειριστούμε το αναπόφευκτο!

Προσπαθούμε να επέμβουμε στο ύψος βροχοπτώσεως,  στην ένταση των ανέμων, πόσο γρήγορα λειώνουν οι πάγοι. Εκτός από αυτά, προσπαθούμε να συντηρήσουμε και να αποκαταστήσουμε τα πολύ γρήγορα μειούμενα οικοσυστήματα του πλανήτη μας. Τέλος, προσπαθούμε να διασπάσουμε έναν συλλογικό εθισμό στη βενζίνη που έχει τεράστιες επιπτώσεις όχι μόνο στο κλίμα, αλλά και στα γεοπολιτικά. Δεν μπορούμε να έχουμε μεγαλύτερους στόχους από αυτούς. δεν γίνονται καθόλου μεγαλύτεροι από αυτό. Αυτό δεν είναι κάτι που  κάνουμε ως χόμπι. Το επίθετο «εύκολο» ποτέ δεν πρέπει χαρακτηρίζει  αυτούς τους  στόχους.

 Είναι σπάνιος ο πολιτικός ηγέτης στον κόσμο που θα μιλήσει κατ' ευθείαν για το μέγεθος αυτής της πρόκλησης. Κατά συνέπεια, αυτή η αποστολή καταλήγει στα χέρια διοικητικών μελών εταιρειών πετρελαίου, αερίου και άνθρακα. Αυτοί είναι ευτυχείς να μας μιλούν για το μέγεθος του προβλήματος, αλλά συνήθως με κρυφή  απόλαυση, επειδή μας θέλουν να πιστέψουμε ότι μια πραγματική πράσινη επανάσταση είναι αδύνατη να επιτευχθεί. Έτσι δεν έχουμε καμία επιλογή παρά να παραμείνουμε εθισμένοι στο πετρέλαιο, το αέριο, και τον άνθρακα. Θέλουν να νικήσουν τη θέλησή μας που αντιστέκεται. Το κρυμμένο μήνυμά τους είναι: «Παραδοθείτε τώρα: το μέγεθος της προσπάθειας που πρέπει να κάνουμε για να επιτύχουμε πραγματικά κάτι ουσιαστικό είναι πάρα πολύ μεγάλο. Παραδοθείτε τώρα, παραδοθείτε τώρα…»

 Υπάρχει ένα πρόβλημα με την ενεργειακή βασική εκπαίδευση, είπε ο David O'Reilly, Διευθύνων Σύμβουλος της Chevron. «Εάν εξετάσουμε την ημερήσια κατανάλωση ενέργειας στον κόσμο και την μετατρέψουμε στο αντίστοιχο πετρέλαιο, καταναλώνουμε δέκα εκατομμύρια βαρέλια ανά ώρα, ή 1,588 δισεκατομμύρια λίτρα ανά ώρα. Σκεφτείτε λίγο αυτό. Αυτό σημαίνει ότι εάν πάρουμε όλη την παραγωγή ενέργειας από υδροηλεκτρικά, άνθρακα,  φυσικό αέριο,  πετρέλαιο και όλες τις ανανεώσιμες ενέργειες—όλα--και τα βάλουμε μαζί, αυτή είναι η συνολική ενέργεια που χρησιμοποιούμε. Για να υπάρχει πραγματική πρόοδος σήμερα πρέπει να ερευνήσουμε τρία ζητήματα: την κλίμακα της ζητήσεως, την κλίμακα της επένδυσης που απαιτείται για την παραγωγή εναλλακτικών λύσεων και την κλίμακα του χρόνου που χρειάζεται για την παραγωγή των εναλλακτικών λύσεων.

 «Τώρα ας εξετάσουμε την αυξανόμενη ζήτηση. Έχω ακούσει, λέει ο David O’reilly, ότι οι άνθρωποι μιλούν για το «χρυσό δισεκατομμύριο»-ένα δισεκατομμύριο ανθρώπων στον πλανήτη που ήδη έχουν τη ποιότητα ζωής και το βιοτικό επίπεδο των Αμερικανών. Υπάρχουν όμως άλλα δύο δισεκατομμύρια των οποίων το βιοτικό επίπεδο είναι σε άνοδο και τρία δισεκατομμύρια ακόμα που ζούνε στην φτώχεια. Τα δύο δισεκατομμύρια πού κινούνται επάνω θέλουν να φτάσουν εκεί όπου είμαστε σήμερα, και τα άλλα τρία δισεκατομμύρια θέλουν να κινηθούν επάνω. Τέλος άλλα τρία δισεκατομμύρια  θα γεννηθούν ως το 2050. Ο ενεργειακός εφοδιασμός που έχουμε σήμερα εστιάζεται στην ικανοποίηση των απαιτήσεων του πρώτου δισεκατομμυρίου και των επόμενων δύο δισεκατομμυρίων-όχι των τριών δισεκατομμυρίων που είναι ακόμα στην φτώχεια, πόσο μάλλον των τριών δισεκατομμυρίων που δεν έχουν γεννηθεί ακόμα.»

 Για να εξετάσουμε το μέγεθος του προβλήματος με έναν άλλο τρόπο ακούστε τον Dr. Robert Socolow, καθηγητή εφαρμοσμένης μηχανικής στο Princeton, και τον Dr. Stephen Pacala, καθηγητή οικολογίας επίσης στο Princeton. Οι Socolow και Pacala υποστηρίζουν ότι με την Βιομηχανική Επανάσταση του 19^ου αιώνα το επίπεδο του CO₂ ανήλθε στα 280 ppm. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή Κλίματος υποστηρίζει ότι υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης παράξενων κλιματολογικών φαινομένων όταν το επίπεδο του CO₂ περίπου διπλασιαστεί (~560 ppm). Τότε α πλανήτης θα εισέλθει σε ένα άγνωστο καθεστώς στην πρόσφατη γεωλογική ιστορία. Σε αυτό το καθεστώς τα συστήματα του γήινου κλίματος γίνονται ανεξέλεκτα.

 «Σκεφτείτε το ζήτημα αλλαγής-κλίματος σαν ένα ντουλάπι που μέσα του κρύβει  όλα είδη τεράτων.  Υπάρχει μία μακριά λίστα για αυτά τα τέρατα,» λέγει ο Pacala. «Όλη η επιστημονική εργασία μας λέει ότι τα τέρατα καταστροφής αρχίζουν να εξέρχονται από το ντουλάπι όταν φθάσουμε στο διπλάσιο επίπεδο του CO₂.» Έτσι ο διπλασιασμός του CO₂ είναι αυτό που θέλουμε να αποφύγουμε. Και αυτό είναι το πρόβλημα . Εάν δεν κάνουμε βασικά τίποτα, και οι συνολικές εκπομπές του CO₂ στον πλανήτη συνεχίζουν να αυξάνονται στην τρέχουσα τροχιά, τότε θα περάσουμε εύκολα το διπλάσιο επίπεδο των 560 ppm  διοξειδίου του άνθρακα -γύρω στο 2050. Πιθανόν δε το 2075 η συγκέντρωσης του CO₂ θα είναι τριπλάσια.  Να είστε βέβαιοι δεν θέλετε να ζήσετε σε ένα  κόσμο των 560 ppm, πόσο μάλλον σε ένα κόσμο των  800 ppm. 

 Για να αποφύγουμε αυτό και να διασφαλίσουμε αφενός μεν την συνέχιση της ανάπτυξης των ήδη αναπτυγμένων χωρών με λιγότερο άνθρακα, αφετέρου δε την περαιτέρω ανάπτυξη των αναπτυσόμενων χωρών, όπως η Κίνα και η Ινδία, θα πρέπει να εφαρμόσουμε ένα τεράστιο πλανητικό βιομηχανικό πρόγραμμα.

 Τώρα λοιπόν έχουμε έναν στόχο: Θέλουμε να αποφύγουμε το διπλασιασμό του CO₂ μέχρι τα μισά του αιώνα. Για να το επιτύχουμε εμείς πρέπει να αποφύγουμε την εκπομπή 200 δισεκατομμυρίων τόνων του άνθρακα καθώς ταυτόχρονα επιτρέπουμε την ανάπτυξη να εξακολουθήσει μέχρι τότε. «Δεν έχει υπάρξει ποτέ ένα κατάλληλο βιομηχανικό πρόγραμμα στην ιστορία τόσο μεγάλο όσο αυτό,» λέγει ο Pacala. Μέσω ενός συνδυασμού καθαρής τεχνολογίας και συντήρησης της ενέργειας, «πρέπει να ξεφορτωθούμε 200 δισεκατομμύρια τόνους άνθρακα τα επόμενα πενήντα χρόνια, καθώς εξακολουθούμε με την ανάπτυξη. Είναι δυνατό να επιτύχουμε αυτό εάν αρχίσουμε σήμερα. Αλλά κάθε έτος πού καθυστερούμε, η εργασία γίνεται δυσκολότερη. Επειδή κάθε έτος πού καθυστερούμε, πρέπει να κάνουμε κάτι πολύ περισσότερο το επόμενο έτος-και εάν καθυστερήσουμε μια δεκαετία ή δύο, η αποφυγή του διπλασιασμού του άνθρακα θα γίνει αδύνατη.»

Είχα συνηθίσει  να λέω ότι αυτό είναι πρόβλημα των παιδιών μας. Αλλά το γεγονός είναι, ότι έχουμε περίπου δέκα χρόνια για να κάνουμε μια διαφορά, έτσι λοιπόν είναι πραγματικά δικό μας το πρόβλημα. Ζούμε σε μια άρθρωση της ιστορίας που πρόκειται να καθορίσει ακριβώς προς ποια κατεύθυνση θα ταλαντευθεί η Εποχή Ενέργεια-Κλίμα. Εάν θέλουμε να διαχειριστούμε αυτό που είναι ήδη αναπόφευκτο και να αποφύγουμε αυτό που θα είναι αληθινά ανεξέλεγκτο, πρέπει να σιγουρευτούμε ότι όλα που κάνουμε από εδώ και πέρα βοηθάνε για να χτίσουμε μια πραγματική, βιώσιμη και εξελικτική λύση. Τα καθαρά και εύκολα μονοπάτια είναι κλειστά. Αυτό που έχει ουσία είναι το πώς τώρα θα περπατήσουμε δια μέσω αυτής της πυρκαγιάς.

 Λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος του στόχου, πώς αποφεύγουμε την παγίδα της εύκολης αισιοδοξίας ή της εύκολης απαισιοδοξίας; Πρέπει να περπατήσουμε τη γραμμή μεταξύ της αισιοδοξίας του «μπορούμε-κάνουμε» και μιας έντονης συνειδητοποίησης ότι η ώρα είναι αργά και ότι η κλίμακα του προβλήματος σχεδόν συντριπτική. Οι άνθρωποι χρειάζονται  ελπίδα για να αναλάβουν μια πρόκληση τόσο μεγάλη, τόσο μακροπρόθεσμη, και τόσο αποθαρρυντική. Δεν μπορούμε να υποκινήσουμε και να στηρίξουμε μια ευρεία πολιτική κίνηση χωρίς αυτό. Εάν λέμε στους ανθρώπους, «κοιτάξτε, ας αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα, είμαστε μαγειρευμένοι. Εάν προσθέσετε τη ποσότητα του CO₂ που είναι ήδη στην ατμόσφαιρα και τους τόνους που βεβαίως θα αυξηθούν στο κοντινό μέλλον, τότε  η φυσική αντίδραση θα είναι «καλά, εάν δεν υπάρχει τίποτα που μπορούμε πραγματικά να κάνουμε για να σταματήσουμε αυτό το τραίνο, λοιπόν ας γλεντήσουμε. Σε αυτή την περίπτωση, τις μόνες πολικές αρκούδες που τα εγγόνια μας πρόκειται ποτέ να δουν θα είναι στις σελίδες κάποιου παλαιού National Geographic»

 Αλλά εάν λέμε στους ανθρώπους ότι οι λύσεις είναι πραγματικά προσιτές, ή ότι με 10 εύκολα βήματα από το πιό πρόσφατο περιοδικό κηπουρικής, μπορούμε να παραγάγουμε ένα νέο ενεργειακό σύστημα,  και να σταματήσουμε την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, η τοποθέτηση πολλών θα είναι επίσης «καλά, εάν είναι η λύση τόσο εύκολη, λοιπόν ας γλεντήσουμε.» Πρέπει να είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι. Εάν δεν είμαστε συγκρατημένοι για την κλίμακα αυτής της πρόκλησης, δεν πρέπει να έχουμε δώσει προσοχή. Αλλά εάν δεν είμαστε αισιόδοξοι, δεν έχουμε καμία πιθανότητα να υλοποιήσουμε την μαζική ενεργοποίηση που απαιτείται για να επιτύχουμε την αναγκαία κλίμακα. Το μέλλον είναι η επιλογή μας, όχι η μοίρα μας και όταν βάλουμε τους ανθρώπους μαζί έχουμε βάλει τον πλανήτη μαζί. Δεν υπάρχει τίποτα στον κόσμο αρκετά τόσο ισχυρό όπως έξι δισεκατομμύρια μυαλά τυλιγμένα γύρω σε ένα πρόβλημα. Έχουμε ακριβώς αρκετό χρόνο-ας αρχίσουμε τώρα!

Δείτε κι εδώ:
ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΒΟΙΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΠΟΛΙΤΕΣ ΦΩΚΙΔΑΣ
ΚΙ ΕΔΩ