Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΠΟΥ ΑΓΑΠΑΜΕ ΟΛΟΙ - ΠΑΡΑΛΙΑ ΔΙΣΤΟΜΟΥ - ΑΣΠΡΑ ΣΠΙΤΙΑ

Θα προτιμούσα όλα αυτά που σας γράφω να τα μοιραζόμουν μαζί σας κοιτώντας  σας στα μάτια, τότε πιστεύω ότι και σεις θα  βλέπατε όλα αυτά τα γεγονότα διαφορετικά.

Επειδή αυτό δεν είναι εύκολο θα σας τα περιγράψω  όπως ζωντάνεψαν στη μνήμη μου τον τελευταίο καιρό…

Η ιστορία, είναι από τα πράγματα που δεν μπαγιατεύουν, παρ όλο που έχουν περάσει 50 χρόνια μπορούμε να την λέμε ξανά και ξανά για να την μαθαίνουν και οι νεώτεροι.

Παραλία Διστόμου, αυτό ήταν το όνομα του χωριού μας.

Τα σπίτια μας ήταν κτισμένα κατά μήκος της παραλίας, δίπλα στην θάλασσα. Πίσω από τα σπίτια μας υπήρχε ένας απέραντος ελαιώνας που άνηκε ένα μέρος σε μας τους μόνιμους κατοίκους και το υπόλοιπο σε κατοίκους του Διστόμου.

Το οικόπεδο το αγόρασαν οι γονείς μου όταν παντρεύτηκαν το 1936, και σιγά – σιγά μέχρι το 1963 που το θυμάμαι εγώ είχαν φτιάξει ένα πανδοχείο της δεκαετίας του 50-60 που τα είχε όλα, καφενείο, μπακάλικο, ξενοδοχείο, δωμάτια για ενοικίαση, εστιατόριο, λουτρά ζεστά με θαλασσινό νερό για τους καλοκαιρινούς παραθεριστές, που κατέβαιναν από το Δίστομο και την Λιβαδειά. Επίσης είχαν κατασκευάσει και ένα κιόσκι για να σερβίρουν τους καλοκαιρινούς μήνες που είχε πολύ κόσμο, το οποίο σώζετε μέχρι σήμερα.

Όλα αυτά έγιναν και με πολύ προσωπική δουλειά.

Δίπλα μας, ήταν το εξοχικό του Μέγα, ενός εμπόρου από την Λιβαδειά, αρχοντικό το οποίο υπάρχει μέχρι σήμερα, γιατί ο ιδιοκτήτης δέχτηκε να το πουλήσει, οπότε δεν το γκρέμισαν.

Από την άλλη πλευρά του σπιτιού μας, ήταν το σπίτι της οικογένειας Καπογιάννη που είχε και αυτή ταβέρνα, καφενείο, δωμάτια για ενοικίαση.

Στη συνέχεια δύο σπίτια της οικογένειας Παπαιωάννου οι οποίοι έμεναν στο Δίστομο και κατέβαιναν τους καλοκαιρινούς μήνες.

Δίπλα από αυτούς, εκεί που είναι τώρα ο Μεδεώνας ήταν το σπίτι της οικογένειας  Μίστηλη που είχαν και καφενείο – ταβέρνα, ο παππούς τους πήγαινε για ψάρεμα και είχαν πάντα φρέσκα ψάρια. Είχαν χτίσει καινούργιο σπίτι αλλά δεν πρόλαβαν να εγκατασταθούν.

Η οικογένεια Σ.Πεφάνη η οποία είχε νοικιάσει σπίτι. Επίσης η οικογένεια του Θεόδωρου Νικολάου, που το σπίτι τους ήταν πάνω από το σπίτι του Μέγα, αυτές οι δύο οικογένειες προμήθευαν ψάρια εμάς και τους Διστομίτες.

Λίγο πιο κάτω το σπίτι της οικογένειας Αθ. Νικολάου που είχαν μαγαζί και φορτηγά και δούλευαν στα Μεταλλεία του Μπάρλου για μεταφορά βωξίτη.

Πάρα δίπλα η οικογένεια  Καραγιάννη που είχε φορτηγό έκανε μεταφορές και μας προμήθευε εμάς και τους κατοίκους της Αντίκυρας με ότι προϊόντα είχαμε ανάγκη από την Λιβαδειά.

Λίγο πιο κάτω η οικογένεια Βασιλείου που είχε και αυτή φορτηγό για μεταφορά βωξίτη και τσαγκάρικο.

Όλες αυτές οι οικογένειες ήταν πολυμελείς, με παιδιά εγγόνια γαμπρούς νύφες.΄

Όλοι νοίκιαζαν δωμάτια τους καλοκαιρινούς μήνες και γέμιζε το μικρό μας χωριό κόσμο.

Δίπλα και λίγο πιο πάνω από το σπίτι του Μέγα ήταν τα σπίτια του Τιμολέοντα Σφουντούρη, του Τζάθα, του Κουτριάρη, του Παπανικολάου, του Γαμβρίλη του Συμβολαιογράφου του Διστόμου, οι οποίοι έμεναν στο Δίστομο, τα είχαν για εξοχικά και το χειμώνα κατέβαιναν για να μαζέψουν τις ελιές από τα κτήματα τους.

Ένα ρέμα, μας χώριζε κατακόρυφα, από την άλλη πλευρά του ρέματος, το σημερινό κανάλι, υπήρχε το εξοχικό σπίτι του Πέτσαβα, και τελευταίο το σπίτι του Κωσταγιάννη που είχε καφενείο. Αυτά τα δύο σπίτια δεν απαλλοτριώθηκαν και είναι μέχρι σήμερα γιατί ήταν από την άλλη πλευρά του ρέματος.

Από κει και πέρα απλωνόταν οι εγκαταστάσεις των μεταλλείων βωξίτη του Μπαρλου.

Υπάρχει ακόμη ένα μακρόστενο κτήριο που εστεγάζοντο οι εργάτες και οι εργάτριες που ήταν από το Δίστομο και από το Κυριάκι, είχε δύο θαλάμους ανδρών και δυο γυναικών, κουζίνα και ένα γραφείο, επειδή δούλευαν σε 24ωρη βάρδια έμεναν σε αυτό το κτήριο.

Το καράβι ανάλογα με την χωρητικότητα που είχε, έκανε 8-10 μέρες να φορτώσει βωξίτη, οπότε έμεναν εκεί. 

Τότε τα πλοία τα φόρτωναν με μαούνες, κρίμα που γκρέμισαν αυτές τις εγκαταστάσεις, πολύ αργότερα βέβαια, όταν πουλήθηκαν και σταμάτησαν να λειτουργούν.

Θα μπορούσαν να παραμείνουν και να γίνει ένα μουσείο μέταλλου, για να το βλέπουν οι νεώτεροι.

Το καράβι άραζε στα 300 – 400μ. από το μόλο ανάλογα με την χωρητικότητα του.

Από τον χώρο της εναπόθεσης του βωξίτη υπήρχαν ράγες και επάνω βαγόνια, φόρτωναν τα βαγόνια με ένα γερανό, κατόπιν τα έσπρωχναν μέχρι το μόλο. Συνήθως αυτή τη δουλειά την έκαναν  γυναίκες γιατί ήταν μια δουλεία που δεν ήθελε πολύ δύναμη, οι άνδρες ήταν στο άδειασμα των βαγονιών και στις μαούνες.

Άδειαζαν τα βαγόνια στους μεγάλους κουβάδες που ήταν μέσα στις μαούνες. Πήγαιναν τις μαούνες κοντά στο πλοίο και ανέβαζαν  ένα-ένα κουβά επάνω με γερανούς που είχε επάνω το καράβι και έριχναν το βωξίτη στο αμπάρι.

Αυτό ήταν το πατρικό σπίτι μου μέχρι το 1963, κάτω το μαγαζί που είχε και δωμάτια που μέναμε εμείς, και δίπλα το σπίτι που χρησιμοποιούσαμε σαν ξενοδοχείο.

 

Ζούσαμε απλά, όμορφα και ανέμελα και το μικρό χωριό μας είχε αρχίσει να μπαίνει σε τροχιά τουριστικής ανάπτυξης.

Θυμάμαι, της Αναλήψεως που γιόρταζε το εκκλησάκι που ήταν κρυμμένο μέσα στον ελαιώνα είχαμε πανηγύρι, έρχονταν πολλοί φίλοι, συγγενείς από το Δίστομο.

Το πρωί πηγαίναμε στην εκκλησία, μετά κάναμε το  πρώτο μπάνιο είτε είχε καλό καιρό είτε όχι , ήταν έθιμο, το μεσημέρι τρώγαμε όλοι μαζί και το βράδυ τα μαγαζιά είχαν γλέντι με μουσικούς εκείνης της εποχής.

 

Από την γιορτή της Ανάληψης. Η Νίτσα και Δημήτρης Σφουντούρη, ο Μιλτιάδης και Αντιγόνη Καίλη και η αδελφή της Ερασμία το μικρό παιδάκι είμαι εγώ με κρατάει η θεία μου.

Το καλοκαίρι το χωριό γέμιζε με κόσμο και ειδικά τις Κυριακές. Έρχονταν πολλοί με λεωφορεία ή με φορτηγά.

Πολλοί Λειβαδίτες και Διστομίτες έρχονταν για τις διακοπές τους (το παραθέρι) όπως το λέγανε.

Τους μήνες του καλοκαιριού σχεδόν όλη μέρα είμαστε στη θάλασσα, μαζί με άλλα πολλά παιδιά παίζαμε και τα βράδια μαζεύονταν και οι μεγάλοι και  έπαιζαν και αυτοί μαζί μας, κρυφτό, κυνηγητό, ψάξε-ψάξε το δακτυλίδι, την Μπερλίνα και άλλα παιγνίδια της εποχής. Πάρα πολλοί κοιμόντουσαν και έξω στην παραλία, αν και είχαν τα δωμάτια τους, τότε δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος και το διασκεδάζαμε, ειδικά την ώρα που ήταν να στρώσουμε στην παραλία τα στρώματα και τις κουβέρτες για μας τα παιδιά ήταν ένα ακόμη παιγνίδι .

Θυμάμαι, ότι ο πατέρας μου είχε φτιάξει ένα αεροπλάνο, αρκετά μεγάλο και μαζευόμαστε όλοι να το δούμε και να παίξουμε, να ψαρέψουμε στο μόλο μπροστά στο κιόσκι και ότι μικρό ψαράκι πιάναμε θέλαμε να μας το μαγειρέψουν !!!!

Θυμάμαι, ότι στην είσοδο για τα λουτρά και την αυλή ο πατέρας μου είχε φτιάξει ένα αχυράνθρωπο και όταν περνούσαμε από την πόρτα αυτός έπεφτε επάνω μας και τρομάζαμε στην αρχή μετά που το συνηθίσαμε πηγαίναμε άλλα παιδάκια για να τα τρομάξουμε…

Ξένοιαστα χρόνια…….αλλά για λίγο!!!

Η ψησταριά που ψήναμε τα καλοκαίρια. Ο πατέρας μου που πάντα κάτι μαστόρευε……… η πρώτη πόρτα οδηγούσε στην πίσω αυλή (σ αυτή είχαμε και τον αχυράνθρωπο) που είχαμε δωμάτια για ενοικίαση, τα λουτρά, φούρνο και πηγάδι.

 

Η μητέρα μου στο σπίτι της στην Παραλία Διστόμου.

 

Έξω από το μαγαζί  με ένα παιδάκι που δεν ξέρω πιο είναι …..από την πλευρά της τζαμαρίας, το ξύλινο κομμάτι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες άνοιγε και δίναμε από εκεί παγωτά, μπύρες, αναψυκτικά, θυμάμαι και την μάρκα, ΑΓΝΗ, υπάρχει μέχρι σήμερα….

 

Εγώ σε μικρή ηλικία μπροστά στο μόλο που είναι το κιόσκι.

 

Εδώ φαίνεται το μικρό χωριό μας η Παραλία Διστόμου από την πλευρά της θάλασσας. Μπροστά στο μόλο με την Νίτσα και τον Δημήτρη Σφουντούρη την Αντιγόνη Καίλη το μικρό κοριτσάκι είμαι εγώ και με κρατάει η Κατερίνα Καίλη.

 

Στην παραλία με την ίδια παρέα, εδώ με κρατάει αγκαλιά η μητέρα μου.

Το χειμώνα από τα χρήματα που είχαν μαζέψει οι γονείς μου πάντα κάτι πρόσθεταν στο ήδη υπάρχον σπίτι και επισκεύαζαν τις φθορές, επίσης από τον Νοέμβρη άρχιζε και το μάζεμα της ελιάς στα κτήματα μας που ήταν εκεί που είναι η σημερινή εκκλησία των Αγίων Πάντων. Το μάζεμα της ελιάς ήταν ακόμα μια γιορτή, λόγω του ότι ήταν πολλά τα δένδρα έρχονταν συγγενείς από το Δίστομο και τα γύρω χωριά για βοήθεια.

Σχολείο πηγαίναμε στην Αντίκυρα, πρωί - απόγευμα, για να μην ξαναγυρνάμε μέναμε σε σπίτια συμμαθητών μας και έτσι αναπτύξαμε και με αυτά τα παιδία φιλικές σχέσεις. Για το λόγο αυτό η αεροπορία μας είχε διαθέσει ένα αυτοκίνητο, όταν είχε καλό καιρό πηγαίναμε με τα πόδια.

Στις 27 Αυγούστου του 1960 η τότε κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή και η Γαλλική εταιρεία Pechiney, υπέγραψαν σύμβαση για την δημιουργία εργοστασίου παραγωγής αλουμινίου.

Σιγά – σιγά τότε  είχαν αρχίσει οι ψίθυροι ότι θα γίνει εργοστάσιο Αλουμινίου στην περιοχή μας, και ότι θα γίνει απαλλοτρίωση του χωριού μας. Οι δικοί μου, απ ότι μου είχε πει η μητέρα μου, δεν πίστευαν ότι θα μας έδιωχναν από τα σπίτια μας, έλεγαν ότι θα μπορούσαν να πάρουν το πίσω μέρος που ήταν ο ελαιώνας.

Ο πατέρας μου στεναχωρήθηκε πολύ και αρρώστησε.

Προς το τέλος 1961 ήρθε συνεργείο του ΟΤΕ και μετέφερε το τηλεφωνικό κέντρο που ήταν  στο μαγαζί μας στο καφενείο του Κωσταγιάννη.

Τότε ο πατέρας μου κατάλαβε πια, ότι η απαλλοτρίωση θα ερχόταν σύντομα,

είπε στην μάνα μου : «Κωνσταντίνα, χάνουμε ό,τι με τόσο κόπο δημιουργήσαμε αγαπήσαμε και κουραστήκαμε»   

Τον Απρίλιο του 1962 πέθανε.

Τελικά η περιοχή μας είχε επιλεγεί για την κατασκευή του εργοστάσιου παραγωγής αλουμινίου της Γαλλικής πολυεθνικής Pechiney. Για το εργοστάσιο επέλεξαν την περιοχή (Καλογερικό – Μετόχι) περιουσία του Μοναστηριού του Οσίου Λουκά, και των κατοίκων του Στειρίου και του Κυριακιου.

Το δικό μας χωριό η Παραλία Διστόμου ή Γιαλός ή Διστομίτικο, κατά τους παλαιότερους, επιλέγει να κατασκευασθεί ο καινούργιος οικισμός για την στέγαση του προσωπικού. Επίσης η περιοχή του Αγ. Νικολάου επιλέγει για  κατασκευή κατοικιών για τα στελέχη της εταιρείας.

Και αυτή η περιοχή επίσης ήταν του Διστόμου, και εκεί ήταν το σπίτι της Γιάννας Παπαγεωργίου που η οικογένειά της είχε σπίτι, εξοχικό κέντρο, εστιατόριο και ενοικιαζόμενα δωμάτια και κτήμα με ελιές.

Παρ΄όλες τις διαμαρτυρίες μας η απόφαση ήταν τελεσίδικη, αναγκαστική απαλλοτρίωση με υπογραφή Βασιλέως !!! Τόσο καλά… δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα. Δεν συγκινήθηκε κανένας υπεύθυνος της Πολιτείας. Τα σπίτια άρχισαν να γκρεμίζονται το ένα μετά το άλλο.

Άγριο πράγμα να βλέπεις να σου γκρεμίζουν την ζωή από την μια μέρα στην άλλη και να μην έχεις και που να πας, γιατί πέρα από αυτούς που είχαν εξοχικά, είμαστε και εμείς  οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού που δεν είχαμε άλλο σπίτι πέρα από αυτό… που θα μπορούσαμε να πάμε ;

Όταν ήρθε και η δική μας η σειρά , δεν θα ξεχάσω αυτή την στιγμή, η μητέρα μου σε μια ύστατη προσπάθεια να τους αποτρέψει, έτσι νόμιζε, με πήρε αγκαλιά και σταθήκαμε πίσω από την κεντρική πόρτα του σπιτιού. Είχε κατεβεί όλη η αστυνομική δύναμη της Λιβαδειάς, μπουλντόζες, κόσμος που φώναζε, ένας πανζουρλισμός, δυστυχώς μπήκαν από την πίσω πόρτα μας τράβηξαν έξω, εγώ έκλαιγα, η μαμά μου ούρλιαζε από τον πόνο, γι αυτό που έβλεπε ότι γινόταν, κανείς δεν συγκινήθηκε….οι μπουλντόζες μπήκαν σε λειτουργία, το σύνθημα του δικαστικού κλητήρα δόθηκε ήταν «εν ονόματι του νόμου κηρύσσω την κατεδάφιση….» και το σπίτι μας γκρεμίστηκε…. μπροστά στα παιδικά μου μάτια ….   

Ποιου νόμου;;;; Ποιος είναι αυτός ο νόμος που λέει ότι πρέπει να ξεριζώσεις  οικογένειες με μικρά παιδιά, γέρους ανθρώπους και να πληγώσεις τόσες ψυχές!!!

Αντίστοιχα σκηνικά έγιναν σε όλες τις οικογένειες…   

Τα πράγματά μας τα είχαμε βγάλει από το σπίτι και τα είχαμε κάτω από το κιόσκι, τα κρεβάτια μας στη μέση και γύρω-γύρω όλα τα υπόλοιπα πράγματα, ντουλάπες, καρέκλες τραπέζια, ρούχα…. Όλα γύρω- γύρω αξέχαστη στιγμή, τώρα που ξαναφέρνω όλες αυτές τις σκηνές μπροστά στα μάτια μου προξενούν ιδιαίτερο πόνο. Εκεί κάτω από το κιόσκι μείναμε περίπου ένα μήνα, ευτυχώς ήταν καλοκαίρι…

Εκεί που μέχρι χθες είμαστε νοικοκυραίοι γίναμε σε μια μέρα πρόσφυγες στον ίδιο μας τον τόπο……όλοι προσπαθούσαν να βρουν μια προσωρινή λύση, οι πιο πολλοί πήγαν τον πρώτο καιρό και έμειναν στο Δίστομο σε συγγενείς ή νοίκιασαν προσωρινά ένα σπίτι.

Σαν λύση οι γονείς μας βρήκαν, επειδή δεν θέλανε και να φύγουν από εδώ, να εγκατασταθούν στην πλαγιά του διπλανού βουνού και έτσι δημιούργησαν ένα καινούργιο οικισμό και τον ονόμασαν «ΠΕΡΙΣΤΕΡΑ».

Έβαλαν μια μπουλντόζα  για να χαράξει ένα δρόμο για να έχει πρόσβαση και μοίρασαν το χώρο, ώστε να πάρει ο καθένας ένα οικόπεδο να φτιάξουμε όλοι από μια παράγκα για να στεγαστούμε και να μεταφέρουμε τα πράγματα μας.

Έτσι βρεθήκαμε τρεις γυναίκες μόνες σε μια παράγκα, εγώ, η μητέρα μου και η μητέρα της 80 ετών.

Οι συνθήκες στην καινούργια «κατοικία» ήταν με μια λέξη άθλιες !!! Η μητέρα μου για να με ησυχάσει γιατί έβλεπε την ανησυχία μου έλεγε ότι θα μείνουμε για λίγο εδώ και μετά θα φύγουμε και θα έχουμε πάλι ένα ωραίο σπίτι…

Η παράγκα το χειμώνα δεν ήταν ότι το καλύτερό και οι βροχές που άρχισαν μας βούτηξαν στη λάσπη...

Δεν είχαμε ούτε νερό !!!! ούτε να πιούμε ούτε να πλυθούμε !!! Για να προμηθευτούμε νερό έπρεπε να διανύσουμε μια μεγάλη απόσταση, να πάμε μέχρι τον Αγ. Νικόλαο στο πηγάδι που ήταν πάνω από το σπίτι της Γιάννας, αδύνατον να γίνει με τα πόδια. Κάποιος γείτονας που είχε φορτηγό έπρεπε λοιπόν να μας πάει ως εκεί να γεμίσουμε δοχεία για να έχουμε μέχρι την επόμενη φορά…  

Φροντίδα,  συμπαράσταση και βοήθεια από πουθενά η Πολιτεία απούσα , ο Δήμος Διστόμου επίσης αδιάφορος… κάθε 4 χρόνια ερχόταν ο εκάστοτε υποψήφιος δήμαρχος  Διστόμου , τότε θυμόταν, ότι υπάρχουν κάτι ψήφοι εκεί στο βουνό πεταμένοι και ερχόταν να τους μαζέψει… σαν αντάλλαγμα μας έβαλε και μια βρύση στο κέντρο του οικισμού, ο επόμενος, μας έβαλε νερό στα σπίτια που είχαμε αρχίσει να κτίζουμε ξανά από την αρχή…  φως τηλέφωνο, λίγο άσφαλτο στο  χωματόδρομο και η ίδια κατάσταση μέχρι σήμερα … πλήρης αδιαφορία από παντού.

 Όταν ζητούσαμε κάτι από τον εκάστοτε Δήμαρχο μας έλεγε, δεν έχει λεφτά, ότι μπορεί κάνει ... θέλω πολλές σελίδες για να περιγράψω τις συνθήκες, ίσως  άλλη φορά.

Όταν με ρωτούσαν εσύ από πού είσαι;  τους έλεγα « ντόπια από εδώ», η απάντηση ήταν ότι δεν ήξεραν ότι υπήρχαν και ντόπιοι κάτοικοι εδώ, ήξεραν μόνο ότι εδώ ήταν ένας ελαιώνας!!! .... αυτοί που ήξεραν, εννοείται ότι δεν με είχαν ρωτήσει ποτέ !!!

Ήταν και άλλοι, που μου έλεγαν « ναι τα απαλλοτρίωσαν ….αλλά εσείς αποζημιωθήκατε»!!!

Ο τόπος που γεννήθηκες, μεγάλωσες, το σπίτι σου, η ψυχή σου, η οικογένειά σου, η δουλεία σου, δεν αποζημιώνονται με τίποτα !!! όσα χρήματα και να πάρεις… τα κτήματα μας στον ελαιώνα αποζημιώθηκαν με 1 δραχμή το ελαιόδεντρο!!! Για ποια χρήματα μιλάμε!!!!!

Πρόγραμμα αποκατάστασης όλων αυτών των ανθρώπων από κάποιο φορέα δεν υπήρχε, παρ όλο που έβλεπαν ότι οι συνθήκες στις οποίες ζούσαμε, ειδικά στην αρχή ήταν άθλιες.

Δεν υπήρχε ένα συντονισμένο πρόγραμμα βοήθειας για όλους μας . Μεγαλώνοντας,  η βοήθεια που είχαμε ήταν από συγκεκριμένα άτομα, εργαζόμενοι και αυτοί, οι οποίοι έδειξαν  προθυμία και ευαισθησία  να  μας βοηθήσουν ώστε να βρούμε δουλειά στο εργοστάσιο,  όσοι το ζητήσαμε.

Η ζωή σιγά – σιγά άρχισε να παίρνει το δρόμο της, εργάστηκα, παντρεύτηκα, απέκτησα και μεγάλωσα δύο κόρες. Σήμερα ζουν και εργάζονται στην Αθήνα και συνεχίζουν τις σπουδές τους.

Μόλις το 2009, ο σύλλογος «Μεδεών» δημιούργησε ηλεκτρονική σελίδα και μας ενημέρωσε γι αυτό, μπήκα, εκεί είδα ένα γράμμα που είχε γραφτεί τον Μάρτιο του 1967, εγώ τότε ήμουν πολύ μικρή και βέβαια δεν το είχα δει, αναφερόταν στην ίδρυση του συλλόγου

« Μεδεών» και άρχιζε : « Η μικρή μας πόλη ψάχνει να βρει τον εαυτό της. Δημιουργημένη ξαφνικά από το τίποτα, χωρίς ιστορία, χωρίς προηγούμενη ζωή, από ανθρώπους που ήρθαν από τις τέσσαρες άκρες του ορίζοντα ...»

 Διαβάζοντας σκέφτηκα αμέσως, εμείς που είμαστε;;; εμείς που είμαστε πριν εδώ δεν υπάρχουμε;;; εξαφανιστήκαμε;;; εμείς δεν ανήκουμε στην ιστορία αυτού του τόπου;;; εμείς δεν είμαστε πριν η ζωή αυτού του τόπου;;; είχαμε διαγραφτεί από τον χάρτη δεν υπήρχαμε!!! Με τις δύο πρώτες γραμμές αυτού του γράμματος μας αφαιρούσαν την καταγωγή μας,  την ύπαρξη μας , είχαμε διαγραφεί από τον τόπο που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε!!!

Σας το παραθέτω για να το διαβάσετε……

Μίλησα στον πρόεδρο του συλλόγου και του είπα ότι αυτό μας προσβάλει, μας αφαιρεί την καταγωγή μας, την ύπαρξη μας στο χώρο αυτό!!! Μετά από πολλές πιέσεις έβγαλε την πρώτη παράγραφο, σε αυτή την μορφή υπάρχει τώρα στην ιστοσελίδα του συλλόγου.

Σε άλλη συζήτηση μαζί του μου λέει «γιατί σε ενοχλεί η δική μας ανάρτηση; το ίδιο γράμμα το έχουν βάλει και στο «Εμβολιμον» ούτε αυτό το είχα δει, έψαξα και βρήκα το τεύχος που μου είπε, και πράγματι πάλι το ίδιο γράμμα δημοσιευμένο…. πάλι  «……από το τίποτα, χωρίς ιστορία ….»

 

Αυτό το γράμμα, το αναδημοσιεύει συνέχεια σε οποιοδήποτε έντυπο αναφέρετε στην ιστορία των Άσπρων Σπιτιών και στην ιστορία του συλλόγου «Μεδεών».

Με αποτέλεσμα όλοι πια να ξέρουν ότι εδώ, τα Άσπρα Σπίτια, δημιουργήθηκαν εκ του μηδενός !!! χωρίς ιστορία !!! χωρίς προηγούμενη ζωή !!!

Απόσπασμα από την εργασία των μαθητών του Λυκείου Άσπρων Σπιτιών

ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ Ο ΟΙΚΙΣΜΟΣ

Ο χώρος του οικισμού των Άσπρων Σπιτιών είχε χαραχθεί μέχρι την άνοιξη του 1963 όταν όλες οι μελέτες είχαν τελειώσει. Ήταν μια μικρή κοιλάδα γεμάτη από ελιές όπου κάτοικοι του Διστόμου είχαν χτίσει καμιά εικοσαριά σπίτια και κατέβαιναν για τις ελιές ή για μπάνιο το καλοκαίρι. Μια έκταση 6.000 δέντρων ανήκε στη μονή του Οσίου Λουκά η οποία έλαβε αποζημίωση για την απαλλοτρίωση αυτών. Τα περισσότερα σπίτια που υπήρχαν στην παραλία ήταν κυρίως χαμόσπιτα τα οποία τα πήρε αργότερα το εργοστάσιο αποζημιώνοντας τις οικογένειες και χτίζοντάς τους σπίτια στον οικισμό Περιστεράς. 

Πηγές:

Φιλιππίδης Δ., ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, Αθήνα, εκδ. ΜΕΛΙΣΣΑ

Κωσταγιάννη-Κρητικού Γεωργία, Φιλόλογος.

Θεοχάρης Γιώργος, υπέυθυνος σύνταξης του π. Εμβόλιμον

Λιμεναρχείο Άσπρων Σπιτιών

Σε αυτό το κείμενο, (επικροτώ και συγχαίρω την προσπάθεια των παιδιών και τη συμβολή τους ως προς την γνώση  και προβολή στοιχείων του τόπου μας, στο ιστορικό κομμάτι όμως δεν βοηθήθηκαν) πέρα από την προχειρότητα του, την απαξίωση του και  την έλλειψη σεβασμού σε ανθρώπους που τόσο βασανίστηκαν, αναγράφονται  τερατώδη ψέματα:

-           Όλος αυτός ο ελαιώνας ήταν περιουσία των μόνιμων κατοίκων της Παραλίας και          Διστομιτών και όχι του Μοναστηριού.

-       Tα σπίτια μας όπως είδατε, ήταν τα κλασικά σπίτια που χτίζονταν σ όλη την Ελλάδα      την δεκαετία του 40 - 50 αλλά υπήρχαν και αρχοντικά που σώζονται μέχρι σήμερα.

-       Καμία εταιρεία δεν μας έκτισε  σπίτια !!!  

Πρώτα, η πολιτεία θα έπρεπε να ενδιαφερθεί για τους πολίτες της, από την στιγμή που αποφάσισε την απαλλοτρίωση, θα έπρεπε, να έχει πρόγραμμα αποκατάστασης μας. Αντίθετα μας άφησε στο έλεος του Θεού!!!

Όταν διάβασα αυτή την αναφορά, παρ όλο ότι δείχνω ιδιαίτερη επιείκεια στις επιλογές των συνανθρώπων μου, ήρθαν στο μυαλό μου όλα αυτά που έχουμε περάσει τόσα χρόνια, πραγματικά αγανάκτησα !!!

Ας μας απαντήσουν οι παραπάνω υπεύθυνοι ποίος τους ενημέρωσε για όλα αυτά; γιατί αυτοί δεν είναι ντόπιοι, ήρθαν εδώ πολύ αργότερα,  από τότε που έγινε η απαλλοτρίωση, από πού έχουν αυτή την πληροφόρηση?

Δεν μας βοήθησε ποτέ κανείς για την μεταστέγαση μας στην Περιστερά μέχρι τώρα.

Αν κάποιος δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας θέλει να κάνει κάτι για μας, θα το δεχθούμε και θα τον ευχαριστήσουμε , άλλωστε ο οικισμός μας έχει πολλές ανάγκες.

Η απαλλοτρίωση, που δεν την εύχομαι σε κανέναν, είναι μια σκληρή πράξη και σαν λέξη ακόμα, ετυμολογικά : απαλλοτριώνω, στα αρχαία ελληνικά,  απαλλοτριω, αρχική σημασία «αποξενώνω» , απ (ο) + αλλοτριω (όω) – αλλότριος «ξένος». Απαλλοτρίωση= απάλειψη , εξαφάνιση. Η μητέρα μου μέχρι τα βαθιά γεράματα της  επαναλάμβανε συνέχεία «πέθανε ο άντρας μου, αλλά ας μου άφηναν το σπίτι μου και τη δουλεία μου» γιατί ο θάνατος είναι συνηθισμένο φαινόμενο , το να σε ξεριζώνουν με τόσο βίαιο τρόπο από το σπίτι σου είναι σπάνιο.

Μεγάλωσα, με τα δάκρυα και την συνεχή αναφορά της μητέρας μου στο σπίτι μας.

Για το 40ήμερο μνημόσυνο της, επέλεξα να την τιμήσω και να την αποχαιρετήσω μαζί με την παρουσία όλων των γειτόνων και φίλων που ταλαιπωρήθηκαν μαζί, με συγγενείς οι οποίοι είχαν μνήμες από παλιά, και με καινούργιους φίλους , στο κιόσκι, το μοναδικό κομμάτι του αγαπημένου της  σπιτιού που δεν γκρεμίστηκε .          

Πιστεύω ότι αυτή η παραπληροφόρηση δεν βοηθάει καθόλου και σε βάθος χρόνου δημιουργεί αντιπαλότητα, και τώρα έχουμε φτάσει σ αυτό το σημείο και δεν είναι ότι το καλύτερο.

Γι αυτό νομίζω ότι πρέπει να τελειώσει εδώ και τώρα!!! γιατί δεν ωφελεί κανένα!!!

Παραλία Διστόμου ή Γιαλός ή Διστομίτικο  είναι η ονομασία του χωριού μας μέχρι το 1963, διοικητικά υπαγόταν, όπως και σήμερα, στον Δήμο Διστόμου .  

Μετά την απαλλοτρίωση το χωριό πήρε το όνομα Άσπρα Σπίτια, άρα μιλάμε για το ίδιο χωριό, αγαπημένος χώρος για όλους μας, ο καθένας από εμάς έχει τις αναμνήσεις του, για κάποιους ευχάριστες για κάποιους άλλους δυσάρεστες, κρατάει ο καθένας τις δικές του, και ονομάζει το χωριό ανάλογα με την χρονική περίοδο που έζησε εδώ, όπως θέλει, χωρίς να δέχεται σχόλια από κανένα, όπως το «ΑΣΠΡΑ ΣΠΙΤΙΑ ΚΑΙ  ΣΕ ΟΠΟΙΟΝ ΑΡΕΣΕΙ» δεν ακούγεται καλά ……ούτε από μεγαλύτερα άτομα σε ηλικία και πολύ περισσότερο από νεώτερα !!!

Θα ήθελα να επισημάνω επίσης  ότι κατά την σφαγή του Διστόμου, η μοναδική  έξοδος του χωριού η οποία έμεινε αφύλακτη ήταν αυτή  προς την Παραλία, οπότε  υπήρξε το καταφύγιο τους από την θηριωδία των Γερμανών.

Πολλοί φιλοξενήθηκαν στα σπίτια μας, καθώς και στον Αγ. Νικόλα.

Συγκεκριμένα, η κ. Νίτσα Σφουντούρη (που αναφέρω στις φωτογραφίες) η οποία είχε χάσει όλη την οικογένεια της στην σφαγή,  έμεινε μόνη με την γιαγιά της, η οποία ήταν αδερφή του πατέρα μου, φιλοξενήθηκαν  στο σπίτι μας  για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να συνέλθει από αυτό τον εφιάλτη.

Τραγικά, τέτοια γεγονότα, δεν χρειάζεται να σχολιάζονται απρεπώς.

Η αποδοχή της αλήθειας είναι το μέλλον μας, δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα μεταξύ μας, το αντίθετο μάλιστα είμαστε πολύ αγαπημένοι, γι αυτό, αυτοί οι λίγοι που μας δημιουργούν αυτή την αντιπαλότητα θα πρέπει να το ξανασκεφτούν, ότι θα πρέπει να σεβαστούν και να αποδεχτούν την παρουσία μας και την ιστορία μας, σ αυτό τον τόπο.

Είναι  πολύ σημαντική για όλους, η καταγραφή των αληθινών γεγονότων, για να μην ξεχαστούν. Παράλληλα, είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά μας να ξέρουν την αληθινή ιστορία, να μην υπάρχουν αντιπαλότητες και να καταλάβουν τα λάθη του παρελθόντος και αυτό δεν γίνεται με την άγνοια και την κακή πληροφόρηση. Όσο γίνεται προσπάθεια από κάποιους να κουκουλώσουν τις πληγές αυτές δεν θα κλείσουν ποτέ , η αποδοχή και ο σεβασμός είναι απαραίτητος από όλες τις πλευρές.

Το μέλλον μας είναι κοινό και μαζί θα πορευθούμε αφού αποδεκτούμε την αλήθεια και αναγνωρίσουμε την αδικία που έγινε εις βάρος μας,  που μας πόνεσε και μας  πονάει ακόμα, και μας ταλαιπώρησε τόσο πολύ…

Όταν διατηρούμε στην μνήμη μας τέτοια γεγονότα είναι πιθανόν να μην ξανασυμβούν, γιατί όλοι ξέρουμε ότι οι καιροί είναι πονηροί και πάντα υπάρχει κίνδυνος επανάληψης.

Τον πόνο που νοιώθουμε εμείς εδώ και πενήντα χρόνια που εγκαταλείψαμε τον τόπο μας , έρχεται η στιγμή να τον αισθανθείτε και εσείς όταν έρχεται το πλήρωμα του χρόνου και πρέπει να εγκαταλείψετε το χωριό … όχι βέβαια με την ένταση και την οδύνη την δική μας, αλλά παίρνετε μια γεύση τι σημαίνει να εγκαταλείπεις  το χώρο που αγαπάς και να φύγεις… ίσως μπείτε για λίγο στην θέση μας…

Κανείς δεν αρνείται την γρήγορη  οικονομική ανάπτυξη του τόπου και του κράτους αλλά όταν ξεριζώνεις από τον τόπο τους  πολίτες  και τους φέρεσαι τόσο βιαία, σε καιρό ειρήνης, και υποφέρουν ανθρώπινες ψυχές, κάτι έχει γίνει λάθος, θα μπορούσε να αποφευχθεί…

Εμείς δεν ζητούμε τίποτε άλλο, πέρα από την αποδοχή, της παρουσίας μας και του κομματιού της ιστορίας που μας αντιστοιχεί. Παρ όλα όσα περάσαμε ξαναστηθήκαμε στα πόδια μας όχι εύκολα, με πολύ κόπο και με την δουλεία μας, ξανακτίσαμε τα σπίτια μας και συνεχίσαμε την ζωή μας.

Αυτό το γράμμα, επειδή πέρα από τα ιστορικά στοιχεία για το χωριό που ΟΛΟΙ αγαπάμε, είναι κατάθεση ψυχής όλων των ντόπιων κατοίκων και της Παραλίας και του Αγ. Νικολάου, θα ήθελα να το σεβαστoύμε ΟΛΟΙ .

Δεν θα ήθελα με τίποτα, να γίνει αφορμή για ένα καινούργιο κύκλο αντιπαράθεσης, παρά μόνο ενός εποικοδομητικού διαλόγου, γνωρίζοντας πλέον ΟΛΟΙ την αλήθεια να πάμε μαζί μπροστά.

Η λύση βρίσκεται στις έννοιες των λέξεων : Αποδοχή, μνήμη, αλληλεγγύη, αγάπη, συμπαράσταση, βοήθεια, σεβασμός και αλληλοεκτίμηση.

Ευχαριστώ για το χρόνο που μου δώσατε.

Κονδυλία Περγαντά Σάλμα