Εκδηλώσεις μνήμης αλλά και διαρκούς αγώνα για τη σφαγή του Διστόμου

Πηγή/Αναδημοσίευση: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΔΑΜΑ

Ανεργοι, βιομηχανικοί εργάτες και επιστήμονες, οι νέοι του Διστόμου πήραν τη σκυτάλη από τους μεγαλύτερους και απαντούν στη βαρβαρότητα με πολιτισμό. «Δεν θα σταματήσουμε να διεκδικούμε. Θα μπαίνουμε στα όνειρα των Γερμανών και θα τους ενοχλούμε», λένε οι νεαροί Διστομίτες, απόγονοι των θυμάτων του ναζισμού, και διοργανώνουν εκδηλώσεις πολιτισμού με τη συμμετοχή σχεδόν όλων των κατοίκων. Στις 10 Ιουνίου, 69 χρόνια μετά τη σφαγή του '44, πενθούν τους 218 νεκρούς χορεύοντας και τραγουδώντας, ακολουθώντας την παράδοση της αρχαίας τραγωδίας. 

Κυψέλη πολιτισμού έγινε η μαρτυρική κωμόπολη. Περίπου 200 παιδιά κάνουν πρόβες κάθε βράδυ, συμμετέχοντας στις θεατρικές παραστάσεις. Στις εκδηλώσεις μνήμης δεν προβάλλουν τη σφαγή αλλά εμπνέονται από τους «σκοτωμένους», όπως αποκαλούν τους σφαγιασθέντες.

«Δεν πιστεύουμε πλέον ότι οι Γερμανοί θα πληρώσουν τις αποζημιώσεις. Ακόμα και να μας δώσουν χρήματα, δεν θα αισθανθούμε δικαίωση. Το πιο σημαντικό για εμάς είναι να μείνει ζωντανή η μνήμη», λέει η Γιούλα Μπασδέκη, διοργανώτρια του ποδηλατικού δρόμου θυσίας.
Λήθη
Η σφαγή πέρασε σ' όλες τις γενιές. Μαζί τρέχουν νήπια 2 ετών και ηλικιωμένοι. «Πατώντας το πετάλι συνεχίζουμε τον αγώνα μας». Τι διεκδικούν; «Να μη λησμονήσουμε τα θύματα του ναζισμού. Ωστε να μην επαναληφθεί. Αισθανόμαστε ότι ζούμε σε συνθήκες οικονομικού πολέμου. Σήμερα τα παιδιά μάς ρωτούν για τους νεοναζί. Διότι ακολουθούν τις ίδιες πρακτικές. Φοβάμαι. Γιατί διαφαίνεται ο κίνδυνος επιστροφής σε απολυταρχικά καθεστώτα».

«Οι εκδηλώσεις μνήμης μάς συνδέουν με το παρελθόν. Δεν θα ξεχάσουμε τους ανθρώπους μας», λέει ο Λεωνίδας Μπούρας, τεχνικός της ΔΕΗ (πρόεδρος του Πολιτισμικού Σύλλογου Διστόμου), θυμίζοντας τη φράση του ποιητή «και είναι οι νεκροί στο ξάγναντο πρωτοπανηγυριώτες». Το περασμένο βράδυ, ο πρωταθλητής Ελλάδας Γιάννης Νικολαΐδης έπαιξε με 45 σκακιστές του Διστόμου και της περιοχής.
Επίσης κάθε χρόνο, χορεύουν και τραγουδούν 170 κάτοικοι, από τα προνήπια μέχρι την τρίτη ηλικία. Ο Λ. Μπούρας λέει ότι οι εκδηλώσεις μνήμης έχουν τις ρίζες τους στην παράδοση: «Το Δίστομο 40 χρόνια ανεβάζει θέατρο. Σήμερα τα παιδιά περιμένουν να έρθει αυτή η μέρα που θα τιμήσουν τους νεκρούς. Εδώ δεν κυκλοφορούν ναρκωτικές ουσίες, δεν θα συναντήσεις αλκοολικούς».
Χθες το θεατρικό εργαστήρι Διστόμου «Θεατροφρένεια» παρουσίασε το έργο του Ιάκ. Καμπανέλλη «Το μεγάλο μας τσίρκο». Τις επόμενες μέρες η θεατρική λέσχη προβάλλει το ντοκιμαντέρ του Στ. Κούλογλου «Νεοναζί: το ολοκαύτωμα της μνήμης» και το προλογίζει ο ίδιος. Το μουσικό εργαστήρι -άλλη θεατρική σκηνή- την κωμωδία του Ντάριο Φο «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω». Στο προαύλιο του Μουσείου του Ναζισμού, το χορευτικό του πολιτισμικού συλλόγου παρουσιάζει τη χορευτική παράσταση «Πολεμούσαμε και τραγουδούσαμε».
Στο θεατρικό εργαστήρι Διστόμου «Θεατροφρένεια» παίζουν 25 παιδιά του Δημοτικού, 15 έφηβοι, 45 κάτοικοι συμμετέχουν στην κεντρική και την πειραματική σκηνή. Ο Τάσος Σταθάς, σκηνοθέτης και βιομηχανικός εργάτης, λέει ότι «οι συμπατριώτες μου που παίζουν είναι άνεργοι, νοικοκυρές, μαθητές, εργάτες, κτηνοτρόφοι. Μετά τη σφαγή, το '46, οι κάτοικοι ανέβασαν την "Γκόλφω". Στη συνέχεια, μία φιλόλογος ανέβασε "Τα δένδρα πεθαίνουν όρθια". Εμείς παρακολουθούμε σεμινάρια, δουλέψαμε νέες τεχνικές. Κάθε απόγευμα συναντιόμαστε στο θέατρο και μοιραζόμαστε τη μοναξιά μας».
Χοροί
Στο προαύλιο του σχολείου χορεύουν 150 άτομα, από τεσσάρων έως 65 ετών. Η Μίνα Κώτσου (του πολιτισμικού συλλόγου) λέει ότι «σκοπός μας είναι να διατηρηθεί ζωντανή η μνήμη και να τιμήσουμε τους νεκρούς μας. Και ελπίζουμε». Τα παιδιά ζωγραφίζουν με θέμα την ειρήνη.
Ο ηθοποιός Κώστας Καζάκος βρίσκεται στο Δίστομο για να παρακολουθήσει «Το μεγάλο μας τσίρκο», που έπαιξε ο ίδιος στη διάρκεια της δικτατορίας. Λέει ότι η «Θεατροφρένεια» διακρίνεται από εμπειρία και ενθουσιασμό. «Στο Δίστομο», προσθέτει, «ο ναζισμός έδειξε το πλέον απάνθρωπο πρόσωπο, εφάμιλλο των κρεματορίων. Εδώ δεν έγιναν εκτελέσεις. Εμπαιναν στα σπίτια με την ξιφολόγχη και ξεκοίλιαζαν μωρά και εγκύους». Ο Κ. Καζάκος μιλάει και για το νεοναζισμό: «Αυτοαναγορεύονται σε εθνικιστές και πατριώτες από λόγους εντυπωσιασμού. Καπηλεύονται τον πατριωτισμό. Είμαστε λαός αγράμματος και βρίσκουν έδαφος μέσα στη σαπίλα του συστήματος, τη φτώχεια και την ανασφάλεια».
«Μεταφέρουμε το μήνυμα της αγωνιστικότητας για την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τιμώντας εκείνους που χάθηκαν», λέει ο δήμαρχος Διστόμου Ι. Πατσαντάρας. Περίπου 270 άνθρωποι απ' όλη την Ελλάδα συμμετείχαν χθες στο δρόμο μνήμης 11 χιλιομέτρων. Εκατό άτομα ήρθαν στο Δίστομο από τη Νέα Σμύρνη για να τρέξουν. «Θέλουμε να τιμήσουμε τα θύματα του Διστόμου που θυσιάστηκαν», λέει ο Βασ. Πνευματικός. Θυμίζοντας ότι μετά τη σφαγή, 50 ορφανά παιδιά από το Δίστομο μεταφέρθηκαν σε ορφανοτροφείο της Νέας Σμύρνης.