Που βρισκόμαστε - Μικρό οδοιπορικό στο Δίστομο

Το Δίστομο βρίσκεται στο δυτικότερο άκρο της Βοιωτίας σε απόσταση 145 χιλιόμετρα απ' την Αθήνα, στα σύνορα Βοιωτιάς-Φωκίδας στις νότιες υπώρειες του Παρνασσού στο όρος ''Κίρφης'', σημερινό Ξηροβούνι.
Βρίσκεται σε υψόμετρο 450 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας απ' την οποία απέχει μόλις 9 χιλιόμετρα μια και είναι και παραθαλάσσιος Δήμος. Ξεκινάει απ' τις ακτές του βόρειου Κορινθιακού κόλπου ( Παραλία Διστόμου ) και φτάνει ανατολικά μέχρι την περιοχή Καρακόλιθος στο δρόμο προς Λιβαδειά, απ' την οποία απέχει 21 χιλιόμετρα.
Συνορεύει με την Αράχοβα στα βόρεια, με την Δαύλεια, τον Άγιο Βλάση, τη Λιβαδειά, με το Στείρι, με τη Δεσφίνα στα δυτικά του, και νότια στη θάλασσα με το χωριό Αντίκυρα.
Χτισμένο στο ίδιο ακριβώς σημείο από Προελληνικά φύλα, και σε αντίθεση με άλλα μέρη, δεν έχει μετακινηθεί καθόλου απ' την αρχική του θέση.
Η κατοίκηση του είναι αδιάλειπτη παρά τις επιδρομές και τις σφαγές που έχει υποστεί, μια και είναι μέρος στρατηγικής σημασίας. ''Θέση-κλειδί'' το χαρακτήρισε ο Καραϊσκάκης ο οποίος είχε στρατοπεδεύσει στο Δίστομο και έχει δώσει εδώ μάχες μείζονος σημασίας.

Στην αρχαιότητα ανήκε στο κράτος των Φωκέων, όπου είχε διατελέσει σημαντική Πόλη-Κράτος, με την ονομασία Άμβροσσος ή Αμβροσσός ή Αμβρυσσεύς ή Αμφρυσσεύς, σύμφωνα με τα ευρήματα που έχουν βγει στο φως απ' τις εκάστοτε ανασκαφές.
Η μετονομασία σε Δίστομο έγινε στα χρόνια του μεσαίωνα, και το αξιόλογο είναι οτι παρά το σκότος της αμάθειας της εποχής, και παρά το γλωσσικό συνονθύλευμα, το όνομα είναι ελληνικότατο, σημάδι ότι οι κάτοικοι ήταν μονόγλωσσοι ελληνόφωνες, από το προομηρικό αριθμητικό επίρρημα ''δις'' και το ''στόμιον'', παρ' όλο που στην περιοχή ομιλείτο έντονα η αλβανική διάλεκτος και (ομιλείται ακόμη) και παλαιότερα η σλαβική.
Το όνομα κατά μία εκδοχή δόθηκε από ένα πηγάδι με δύο στόμια που το νερό ανάβλυζε από δύο κεφαλές λεόντων.
Το αρχαίο ετυμολογείται από το ''ά'' + ''Βροτός'', που σημαίνει ο αθάνατος αυτός που δεν είναι θνητός.