Σφήνα στη Μέρκελ για τις αποζημιώσεις - Το πολιτικό σκεπτικό της παρέμβασης της κυβέρνησης στο Δικαστήριο της Χάγης για το σφαγή του Διστόμου

Συγγενείς των θυμάτων της σφαγής του Διστόμου από τους ναζιστές τον Ιούνιο του 1944 συγκεντρώθηκαν την περασμένη Πέμπτη κρατώντας κεριά έξω από τη γερμανική πρεσβεία διεκδικώντας αποζημίωση (ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΟΡΕΣΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ)

ΠΗΓΗ/ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ : ΤΟ ΒΗΜΑ

Ενα συγκεκριμένο πολιτικό σκεπτικό έχει η απόφαση της κυβέρνησης να παρέμβει στη δικαστική διαμάχη μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την αποζημίωση των θυμάτων της σφαγής του Διστόμου. 

Η κίνηση- πρώτη επίσημη τοποθέτηση ελληνικής κυβέρνησης στην υπόθεση- θεωρήθηκε πολιτικά ως μονόδρομος και σε αυτό το πλαίσιο αποφασίστηκε ότι στη σημερινή συγκυρία επιβάλλεται να δηλωθεί το «παρών» ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου. «Είναι προφανές ότι όλες οι ενέργειές μας έχουν μοναδικό γνώμονα την εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος. Με τις οφειλόμενες πράξεις και ενέργειές μας επιτελούμε χρέος αυτονόητο,να τιμήσουμε εμπράκτως τη μνήμη όσων θυσιάστηκαν για την πατρίδα» είπε ο κ. Γ. Παπανδρέου στη χθεσινή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου. 

Το ενδεχόμενο να εκδοθεί απόφαση, η οποία είτε θα ανοίγει τον δρόμο για εκτέλεση της απόφασης υπέρ των θυμάτων του Διστόμου

είτε θα αναγνωρίζει τις ελληνικές αξιώσεις έναντι της Γερμανίας, θεωρείται τεράστιας σημασίας εξέλιξη, η οποία θα δημιουργήσει νέα πολιτικά δεδομένα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. 

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, το σκεπτικό της Ελλάδας στην παρέμβασή της συνοψίζεται στο ότι το Δικαστήριο, προτού αποφασίσει, θα πρέπει να λάβει υπόψη του τις θέσεις των κατοίκων του Διστόμου, καθώς η απόφαση θα επηρεάζει το συμφέρον ελλήνων πολιτών. Στην κυβέρνηση μιλούν για μια δύσκολη πολιτική και νομική μάχη, με δεδομένη την ευρωπαϊκή συγκυρία και την ατμόσφαιρα που επικρατεί μεταξύ της κυβέρνησης του Βερολίνου και των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. 

Χαρακτηριστικό είναι πάντως ότι, παράλληλα με τη δικαστική διαμάχη για τη σφαγή του Διστόμου, κυβερνητικά στελέχη σε παρασκηνιακές συζητήσεις αφήνουν να εννοηθεί ότι από νομικής απόψεως δεν έχει κλείσει το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων εν γένει. 

Η χθεσινή δημόσια ανακοίνωση της απόφασης από τον ίδιο τον πρωθυπουργό έγινε έπειτα από δίμηνη παρασκηνιακή προετοιμασία. Εντός της κυβέρνησης είχαν εκφραστεί δύο απόψεις. Υπέρ του να υπάρξει παρέμβαση της Ελλάδας είχαν ταχθεί μεταξύ άλλων ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Χ. Καστανίδης και ο υπουργός Εθνικής Αμυνας κ. Ευ. Βενιζέλος . Επιφυλάξεις (για πολιτικούς λόγους) είχαν εκφραστεί από το υπουργείο Εξωτερικών. Στο διάστημα που προηγήθηκε υπήρξε στενή συνεργασία όλων των συναρμοδίων (των κκ. Καστανίδη, Βενιζέλου, Δ. Δρούτσα και Χ. Παμπούκη ), λεπτομερής έκθεση των θέσεων στον Πρωθυπουργό, ο οποίος και έδωσε το πράσινο φως να προχωρήσει η διαδικασία και να καταθέσει η Ελλάδα ως τις 14 Ιανουαρίου το αίτημα για την παρέμβασή της στη δίκη. 

Από τη Λιβαδειά... στη Χάγη 
Η καταδικαστική απόφαση του Πρωτοδικείου Λιβαδειάς κατά της Γερμανίας για τη σφαγή του Διστόμου (είχαν επιδικαστεί αποζημιώσεις ύψους 9,5 δισ. δρχ.) κρίθηκε μη εκτελεστή, αρχικά με απόφαση του πρώην υπουργού Δικαιοσύνης κ. Μ. Σταθόπουλου και εν συνεχεία με απόφαση του Αρείου Πάγου. 

Ακολούθησε προσφυγή στο Πρωτοδικείο της Φλωρεντίας, με αίτημα την κατάσχεση γερμανικής περιουσίας στην περιοχή. Η απόφαση ήταν θετική για την ελληνική πλευρά, όπως και οι αποφάσεις που ακολούθησαν έπειτα από γερμανικές προσφυγές στο Εφετείο της Φλωρεντίας και στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της Ιταλίας. Κατόπιν αυτών η Γερμανία προσέφυγε με το αίτημα της ετεροδικίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, το οποίο έθεσε προθεσμία για την υποβολή αιτημάτων παρέμβασης ως τις 14 Ιανουαρίου 2011. Η υπόθεση αναμένεται να εκδικαστεί ως το καλοκαίρι και η απόφαση να εκδοθεί εντός του τρέχοντος έτους. 

Η παράμετρος Μπερλουσκόνι 
Η διαδικασία έφθασε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης έπειτα από προσφυγή του γερμανικού Δημοσίου, με την επίκληση του δικαιώματος της ετεροδικίας. Περιπλοκή της υπόθεσης παρουσιάστηκε τον προηγούμενο Απρίλιο, όταν η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι εξέδωσε νομοθετικό διάταγμα, αγνοώντας τις αποφάσεις της ιταλικής Δικαιοσύνης και δείχνοντας ότι στη διαμάχη με τη Γερμανία έχει διάθεση «συμφιλιωτικής διευθέτησης». Η παράμετρος αυτή περιπλέκει την κατάσταση, σύμφωνα με νομικούς, καθώς εκτιμάται ότι δύσκολα θα αγνοηθεί από τους δικαστές.