«Με την υποστήριξη των Αμερικανών φίλων μας κατορθώσαμε να παραπέμψουμε στις ελληνικές καλένδες τις από τη Συμφωνία του Λονδίνου προβλεπόμενες τεράστιες επανορθώσεις για κράτη εχθρικά, έως ότου υπογραφεί η ειρηνευτική συμφωνία, παρηγορώντας κατ' αυτόν τον τρόπο τους αντιπάλους μας στον τελευταίο πόλεμο. (...) Θα ήταν προς το συμφέρον μας να διατηρήσουμε αυτή την ενδιάμεση κατάσταση όσο γίνεται περισσότερο, έτσι ώστε οι αξιώσεις των τότε αντιπάλων μας είτε να αποσυρθούν είτε να παραγραφούν. Με άλλα λόγια: δεν πρέπει να ξυπνήσουμε τους σκύλους που κοιμούνται»[1].Με αυτόν τον κυνικό τρόπο, ο Γερμανός πρεσβευτής στην Αθήνα, εν έτει 1969, εισηγείται στην κυβέρνησή του την αντιμετώπιση του θέματος των γερμανικών αποζημιώσεων, επανορθώσεων και του κατοχικού δανείου. Δυστυχώς η ιταμή αυτή συμπεριφορά της Γερμανίας έναντι της Ελλάδας συνεχίζεται με ακόμη μεγαλύτερη σκληρότητα σήμερα, ενώ οι ελληνικές κυβερνήσεις, διαχρονικά και με ελάχιστες εξαιρέσεις, συμπεριφέρονται σαν «κοιμισμένοι και πιστοί σκύλοι» της Γερμανίας, που όχι μόνο δεν δαγκώνουν, αλλά ούτε καν γαβγίζουν.
Αναμφισβήτητα, όμως, η αλαζονική στάση του γερμανικού κράτους απάδει της οφειλόμενης μεταμέλειας και ταπεινότητας του θύτη απέναντι στο βάναυσα κακοποιημένο θύμα του, αλλά και παραβιάζει το διεθνές δίκαιο.
Μην ξεχνάμε, η Ελλάδα υπέστη τα πάνδεινα από το Γ' Ράιχ: η συστηματική αφαίμαξη του ελληνικού λαού, η αρπαγή των τροφίμων, όλων των αγαθών και των πόρων, η εκτύπωση σε κινητές τυπογραφικές μηχανές και κυκλοφορία κάλπικων μάρκων, η αναγκαστική χορήγηση του κατοχικού δανείου είχαν αποτέλεσμα την αποδιοργάνωση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, την πείνα, τη δυστυχία και το θάνατο. Είναι χαρακτηριστικό το εξής: ο Σουηδός Στούρε Λινέρ, απεσταλμένος του διεθνούς Ερυθρού Σταυρού στην κατεχόμενη Ελλάδα, είδε με τα μάτια του το 1943 στον Βόλο ένα σκύλο να παλεύει μ' έναν άνθρωπο για λίγα αποφάγια κι επειδή ο άνθρωπος ήταν εξαντλημένος από την ασιτία, ο σκύλος τελικά τον σκότωσε! Και σαν να μην έφτανε αυτό, το μαρτύριο του λιμού ακολούθησαν τα Ολοκαυτώματα, τα βασανιστήρια, οι καθημερινοί εξευτελισμοί της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Ωστόσο και μετά τον πόλεμο η συμπεριφορά της δημοκρατικής Γερμανίας δεν ήταν δίκαιη και έντιμη: τη συστηματική άσκηση πιέσεων και εκβιασμών για την απαλλαγή ή και απελευθέρωση καταδικασθέντων εγκληματιών πολέμου (π.χ. υπόθεση Μέρτεν), «ολοκλήρωσε» η αδιάλλακτη και παρελκυστική πολιτική στο ζήτημα των γερμανικών οφειλών, με σταθερό στόχο τον ενταφιασμό του.
Και η στάση των ελληνικών κυβερνήσεων; Διαχρονικά χαρακτηρίστηκε από αδυναμία, ασυγχώρητη ανευθυνότητα, ίσως και ενδοτισμό, με ελάχιστες και αξιοσημείωτες εξαιρέσεις (κυριότερη των οποίων, μετά την ενοποίηση της Γερμανίας το 1990, η ρηματική διακοίνωση της 14ης.11.1995 από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου). Ξεκαθαρίζουμε όμως ότι ουδέποτε η Ελλάδα έχει παραιτηθεί των νόμιμων αξιώσεών της, ενώ ο ελληνικός λαός στη συντριπτική του πλειονότητα στηρίζει τη διεκδίκησή τους.
Ωστόσο, ο νέος ηγεμονικός ρόλος, που επιφυλάσσει η Γερμανία για τον εαυτό της, δεν μπορεί να εκπληρωθεί όσο υποτάσσει την προοπτική της Ευρώπης στις κοντόφθαλμες και αδιέξοδες επιλογές της, κακομεταχειρίζεται τους συμμάχους της και φέρεται σαν «λυσσασμένος σκύλος» απέναντι στην Ελλάδα. Τι, αλήθεια, την εμποδίζει από μία χειρονομία καλής θέλησης, για παράδειγμα άμεσης επιστροφής των αρχαιολογικών θησαυρών και την κατάρτιση ενός αμοιβαία αποδεκτού πλαισίου για την εξόφληση των άλλων οφειλών;
Αν μπορεί σε κάτι να ωφελήσει η ελληνική προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. είναι να αποτελέσει την αφετηρία για μία νέα, βιώσιμη, δίκαιη και λειτουργική αρχιτεκτονική της Ε.Ε., μακριά από τον ασφυκτικό γερμανικό εναγκαλισμό. Μία νέα ισορροπία, που θα δώσει πνοή στην ευρωπαϊκή προοπτική ωφελώντας τους λαούς της Ευρώπης και πρώτα απ' όλους το γερμανικό λαό. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η σύγκληση μιας ευρωπαϊκής διάσκεψης για το χρέος των ευρωπαϊκών χωρών, στο πρότυπο της Συνθήκης του Λονδίνου, όπως πλέον προτείνουν οι πιο έγκριτες φωνές μέσα στη Γερμανία, όπως ο εξέχων σοσιαλδημοκράτης πρώην καγκελάριος Χέλμουτ Σμιτ.
Κατά την ελληνική προεδρία αλλά και την προεκλογική περίοδο για τις ευρωπαϊκές και δημοτικές-περιφερειακές εκλογές πρέπει να τεθεί και το ζήτημα της καταβολής των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα. Πρόκειται για ζήτημα εθνικό, ευρωπαϊκό, οικουμενικό: ζήτημα σεβασμού της ιστορικής μνήμης, απόδοσης δικαιοσύνης αλλά και ισχυρό μήνυμα προς τους σύγχρονους ζηλωτές του ναζισμού, ότι κανείς δεν μπορεί να αποφύγει τελικά τις συνέπειες των πράξεών του.
Η διάσκεψη για το χρέος των ευρωπαϊκών χωρών και, παράλληλα, η οριστική διευθέτηση των σοβαρών εκκρεμοτήτων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου θα αποτελέσουν μοναδική συμβολή στην ειρήνη, τη συνοχή και την προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ας είμαστε ρεαλιστές: η πραγματική ευρωπαϊκή ενοποίηση δεν μπορεί να έχει σχέση με τη δημιουργία ενός ενιαίου πλαισίου λιτότητας και διαρκούς επιτήρησης των ευρωπαϊκών λαών.
Εν κατακλείδι, αν δεν υπάρξει μία ριζική αλλαγή προσανατολισμού, με θεμέλιο την ισότητα, την αλληλεγγύη και το σεβασμό των δικαιωμάτων των εθνών, των λαών και των πολιτών, το μέλλον της Ε.Ε. είναι προδιαγεγραμμένο. Όσοι λοιπόν, εντός ή εκτός Γερμανίας, προσβλέπουν στη «γερμανική Ευρώπη»-δυνάστη, είναι εχθροί της ευρωπαϊκής ιδέας και διακυβεύουν ευθέως την ευρωπαϊκή προοπτική.
[1] Fleischer H & Konstantinakou D, «Ad calendas graecas?: Griechenland und die deutsche Wiedergutmachung» Hockerts HG, Moisel C & Winstel T (επιμ.) Grenzen der Wiedergutmachung: die Entschädigung für NS-Verfolgte in West- und Osteuropa, 1945-2000, 375-457. Γκέτινγκεν: Wallstein Verlag, 2006, όπως παρατίθεται στο Kralova K, «Στη σκιά της Κατοχής. Οι ελληνογερμανικές σχέσεις την περίοδο 1940-2010», Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2013, σελ. 331.
* Ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης είναι μέλος της Σ.Ε. του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα
Ελευθεροτυπία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου