ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΛΑΠΠΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΔΙΣΤΟΜΟΥ ΚΑΙ Η 1η ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΜΝΗΜΗΣ ΤΟΥ 1977 - ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ ΠΙΤΣΟΥ

Του Θεμιστοκλή Πίτσου

Η 10η Ιουνίου του 1977 ήταν η επέτειος της Σφαγής των κατοίκων του χωριού μας, του Μαρτυρικού Διστόμου , κατά την οποία στο ιστορικό αυτό γεγονός της μαύρης εκείνης  ημέρας του 1944, άρχισε να αποδίδεται η πραγματική αντιφασιστική, αντιπολεμική του διάσταση!

Γι' αυτόν τον λόγο αξίζει να την θυμηθούμε, φέτος που συμπληρώνονται 80 χρόνια από την Σφαγή των 228 συμπατριωτών μας.

Στο πλαίσιο αυτό με πρωτοβουλία του Πολιτισμικού Συλλόγου και ειδικότερα του προσφάτως εκλιπόντος Στάθη Σταθά, αναζητήθηκε το βιβλίο του συμπατριώτη μας - εκ μητρός -  Τάκη Λάππα που αναφερόταν στη Σφαγή- ήταν όπως και ο τίτλος του, το Χρονικό της Σφαγής του Διστόμου, με ολοζώντανες Μαρτυρίες.  

Το βιβλίο που μέχρι τότε δεν ήταν ευρέως γνωστό γράφτηκε και εκδόθηκε αμέσως μετά τη Σφαγή (1945). 

Ο Τάκης Λάππας με την πένα του απαθανάτισε σε αυτό λιτά και σπαρακτικά, τραγωδιακά, το φριχτό χαλασμό της 10ης Ιούνη του '44.

Τα περίπου εκατό αντίτυπα του βιβλίου που μας έδωσε , μετά τις συνεννοήσεις με τον συγγραφέα, τα  παρέλαβα από το σπίτι του όπου ήταν καταχωνιασμένα σε ένα πατάρι, καλά κρυμμένα .

Τα είχε φυλαγμένα εκεί από την εποχή της δικτατορίας, από τον φόβο πιθανού ελέγχου των οργάνων της χούντας, γιατί το βιβλίο ήταν απαγορευμένο.
Το περιεχόμενο του βιβλίου στο οποίο αποτυπώνεται το γεγονός της Σφαγής στην πραγματική του διάσταση στάζει κυριολεκτικά αίμα Διστομίτικο και ξεχειλίζει από πόνο, οδύνη, οργή, πείσμα και πάθος ζωής. 

Ο συγγραφέας κατάφερε μέσα από τις σελίδες του να δώσει αβίαστα και ανεπιτήδευτα το Ιστορικό γεγονός και να διατηρήσει το αίμα των φονευθέντων ζεστό εσαεί μέσα στις λέξεις, αιώνιο αντιπολεμικό και αντιφασιστικό σύμβολο.
Την χρονιά εκείνη ( 1977) έγινε στο πλαίσιο της επετείου και η 1η Συναυλία στο γήπεδο του χωριού με καλεσμένο το συνθέτη Σπύρο Σαμοΐλη. 

Πριν την παράσταση αυτή, επιλέχθηκαν από τον Στάθη Σταθά και διαβάστηκαν για πρώτη φορά από την συμμαθήτριά μου Παγώνα Παντίσκα και εμένα (σ.ε. Θ.Πίτσο), αποσπάσματα από το εν λόγω βιβλίο, τα οποία και προκάλεσαν μεγάλη συγκίνηση στους παρευρισκόμενους καθώς μετά από τριάντα και πλέον χρόνια ζωντάνεψαν στις μνήμες ξανά σκηνές από το βάρβαρο σκοτωμό των συγχωριανών μας,( βλέπε σχετική η φωτογραφία από την εκδήλωση).
Με το βιβλίο του Τάκη Λάππα είχα την τύχη να ξανά ασχοληθώ ως Δημοτικός Σύμβουλος επί δημαρχίας του Γιάννη Καΐλη, όταν το 1988 θελήσαμε να το ανατυπώσουμε .Μετά τις σχετικές επαφές με τον συγγραφέα και την έγκρισή του, προκειμένου να τον τιμήσουμε για την μέγιστη προσφορά του στο χωριό - που επισκεπτόταν συχνά να δει τον παππού και την γιαγιά του-

δόθηκε το όνομά του σε ένα δρόμο.

Τα έξοδα της τότε επανέκδοσης του βιβλίου μερίμνησε να καλυφθούν με χορηγία του Υπουργείου Προεδρίας, ο συμπατριώτης μας Γιάννης Νικολάου ο οποίος κατείχε τότε τη θέση του Γενικού Γραμματέα Ενημέρωσης . 

Στον εν λόγω συμπατριώτη μας οφείλουμε ακόμη ένα ευχαριστώ γιατί μας παραχώρησε τρεις
πεπειραμένους φωτογράφους οι οποίοι ήρθαν στο Δίστομο και αναπαρήγαγαν όλες τις φωτογραφίες των θυμάτων της Σφαγής.

Είναι αυτές που εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού. 

Τους φωτογράφους αυτούς χρησιμοποιήσαμε και στην Αθήνα για την φωτογράφηση του σχετικού με την Σφαγή υλικού που εντόπιζα, μετά από σχετική έρευνα, κυρίως σε εφημερίδες.
Το αρχείο αυτό δώρισα πριν τρία χρόνια στο Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού που οργανώθηκε
με περισσή φροντίδα επί Δημαρχίας του Λουκά Παπαχρήστου, ανανεώθηκε επί Δημαρχίας Θανάση Πανουργιά.

Και τώρα, επί Δημαρχίας Γιάννη Σταθά, βρίσκεται σε εξέλιξη μεγάλη ανακαίνιση και εκσυγχρονισμός του κτιρίου, σε συνδυασμό με ανακατασκευή του παρακείμενου κτιρίου της οικίας του Αργύρη Σφουντούρη, που αγοράστηκε κι αυτό επί δημαρχίας του νυν Δημάρχου Γ. Σταθά. 

Όπως με πληροφόρησε η συμπατριώτισσά μας Κούλα Κώτσου, ο Γιάννης Νικολάου βοήθησε και στην επόμενη επανέκδοση του εν λόγω βιβλίου πού έγινε επί θητείας του Λ.Παπαχρήστου. 

Ήδη η Διοικούσα Επιτροπή του Μουσείου (ΜΘΝΔ),προχώρησε πρόσφατα, με δαπάνες του Δήμου ΔΑΑ ,σε νέα ανατύπωση του βιβλίου, που διατίθεται από το Μουσείο.

Αρχείο των έργων του λογοτέχνη υπάρχει στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.). Πολλά βιβλία του κυκλοφορούν ακόμα. Επίσης μέρος του έργου του υπάρχει και στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Λιβαδειάς.

 

ΛΕΖΑΝΤΕΣ

1) Φώτο από την 1η Πολιτιστική Εκδήλωση για την επέτειο της Σφαγής, στο Γήπεδο του Π.Ο Αμβρυσσέας Διστόμου, το 1977. Ήταν Συναυλία του Σπ.Σαμοΐλη, όπου ο Θεμιστοκλής Πίτσος και η Παγώνα Παντίσκα φαίνονται κατά την ανάγνωση αποσπασμάτων από το Χρονικό της Σφαγής του Διστόμου, του Τάκη Λάππα.

2) Ο Λειβαδίτης και εκ μητρός Διστομίτης λογοτέχνης και ιστορικός Τάκης Λάππας με την σύζυγό του. Η φώτο ειναι από το Εθνολογικό και Ιστορικό Μουσείο Λιβαδειάς.