ΕΠΕΤΕΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΔΙΣΤΟΜΟΥ ΑΡΑΧΟΒΑΣ ΑΝΤΙΚΥΡΑΣ

Σεβασμιότατε, αιδεσιμότατοι,

Κύριε Υπουργέ, Εκπρόσωπε της κυβέρνησης,

Κύριε Εκπρόσωπε του Ελληνικού Κοινοβουλίου,

Κύριε Γενικέ Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας,

Κύριοι βουλευτές, εκπρόσωποι των κομμάτων,

Κύριε Γενικέ Γραμματέα του Κινήματος Αλλαγής

Κύριε Αρχηγέ Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας,

Κύρια Πρέσβη της Πολωνίας,

Κύριε Επιτετραμμένε της Πρεσβείας της Γερμανίας,

Κύριε Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας Στερεάς Ελλάδας,

Κύριε Περιφερειάρχη,

Κύριε εκπρόσωπε του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας,

Κύριοι Δήμαρχοι των Μαρτυρικών Πόλεων,

Κύριοι εκπρόσωποι του πυροσβεστικού και λιμενικού σώματος.

Κύριοι εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων,

Κυρίες και κύριοι ,

Η ενθύμηση των εθνικών ή τοπικών επετείων είναι χρέος τιμής για τους απογόνους των ανθρώπων που αγωνίστηκαν και αφορμή περισυλλογής για την πορεία κάθε εθνικής κοινότητας.

Η μνήμη όμως, και η αναφορά σε τραγικά ιστορικά γεγονότα με θύματα ανυποψίαστους πολίτες όπως είναι η Σφαγή του Διστόμου, αποτελεί ύψιστη υποχρέωση όλων των πολιτών ανεξαρτήτου ηλικίας και εθνικότητας. Κι αυτό γιατί τέτοιου είδους γεγονότα μας κάνουν να επαναπροσδιορίσουμε την έννοια και την αξία του ανθρώπου.

Η Σφαγή του Διστόμου αποτελεί ένα από τα ειδεχθέστερα εγκλήματα που διαπράχτηκαν από τους Ναζιστές στην διάρκεια του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου. Έγκλημα που διαπράχτηκε όχι στα πεδία των μαχών αλλά απέναντι σε άμαχους και ανυπεράσπιστους πολίτες.

Ο Β´ Παγκόσμιος Πόλεμος συσσώρευσε ατελείωτα δεινά στην ανθρωπότητα με την ιδεολογία του εθνικοσοσιαλισμού που επέβαλαν ο Χίτλερ, ο Μουσολίνι και οι όμοιοί τους όχι μόνον στην Ευρώπη αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Αξίες και έννοιες όπως ο ανθρωπισμός, η ελευθερία έκφρασης, η ελευθερία θρησκευτικής συνείδησης, η προστασία ατομικής και δημόσιας περιουσίας και άλλα πολλά ποδοπατήθηκαν και θάφτηκαν κάτω από την μπότα των στρατιωτών του τρίτου Ράϊχ.

Η τακτική των αντιποίνων σε όποιον ή όποιους λαούς πρόβαλαν αντίσταση στην Κατοχή των χωρών τους ήταν Απαρέγκλιτη εντολή βάσει σχεδιασμού που είχε επιλέγει πολύ πριν εκδηλωθεί οποιαδήποτε αντιστασιακή πράξη.

Στο πλαίσιο αυτό διαπράχτηκε και η Σφαγή των Διστομιτών στις 10 Ιουνίου του 1944,και μάλιστα υπήρξε σκληρότατη καθώς τέσσερεις μέρες πριν είχε πραγματοποιηθεί η απόβαση των συμμάχων στην Νορμανδία που σήμανε την αρχή του τέλους για τον Ναζισμό.

Για να φτάσουμε, όμως, σε αυτό το τέλος και την συνεργασία των δημοκρατικών δυνάμεων απέναντι στην λαίλαπα του Άξονα, δόθηκαν πολλές μάχες και χύθηκε πολύ αίμα από τους λαούς και μάλιστα ορισμένες χώρες αντιστάθηκαν και πρόσφεραν πολύ περισσότερα απ´ ότι επέτρεπε η αριθμητική τους αναλογία και οι υλικές τους δυνάμεις. Πολλές χώρες παραδόθηκαν αμαχητί στην καταιγιστική μανία του Ναζισμού, όμως, η μικρή σε μέγεθος Ελλάδα αντέδρασε και αντιστάθηκε πολύ πέρα από τα όρια των δυνατοτήτων της και του μεγέθους της.

Η Εθνική μας Αντίσταση είναι μια από τις πιο λαμπρές σελίδες της ευρωπαϊκής ιστορίας του Β´ παγκοσμίου πολέμου. Η Ελλάδα αντιστάθηκε σθεναρά στο φαινόμενο του Ναζισμού βασιζόμενη στις δημοκρατικές της παραδόσεις, στις διαχρονικές αξίες που κληρονόμησε από το αρχαίο ελληνικό της παρελθόν που πέρασαν από γενιά σε γενιά ως βίωμα, αντέδρασε με κάθε μέσο στον σκοταδισμό και την υποδούλωση. Δημιούργησε με τα πενιχρά της μέσα αντιστασιακές ομάδες, έφτιαξε πανελλήνιες αντιστασιακές οργανώσεις που συνεργάστηκαν και με τους Συμμάχους και με κάθε τρόπο έκανε ξεκάθαρη την θέληση της και την βούλησή της να προασπίσει την Ελευθερία και τα δημοκρατικά ιδεώδη.

Στα βουνά και τις πόλεις δόθηκαν σκληρές μάχες εναντίον του κατακτητή.

Αυτή, όμως, την αντιστασιακή της δράση και την αμετάκλητη απόφασή της να πολεμήσει μέχρι να ξανά ανατείλει η Ελευθερία στην πατρίδα μας και σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο την πλήρωσε σκληρά. Ήξερε ,βέβαια, πως "για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολύ" και ακόμα-ακόμα ότι "θελει νεκρούς χιλιάδες να ´ναι στους τροχούς" αλλά δεν λιποτάκτησε και δεν υποχώρησε στις φοβέρες και τα απάνθρωπα αντίποινα των ναζιστών κατακτητών.

Τα αντίποινα, ήταν σκληρά, και πολλά χωριά και πόλεις πλήρωσαν βαρύ το τίμημα: Κομμένο, Καλάβρυτα, Κοντομαρι, Δράκεια στην Στερεά, στην Κρήτη, στην Πελοπόννησο, παντού.

Το Δίστομο αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση για την αγριότητα που εφαρμόστηκαν αυτά τα αντίποινα. Όχι γιατί εκείνο το πρωϊνό της 10ης Ιουνίου, έγινε κάποια φοβερή αντιστασιακή μάχη αλλά γιατί η φάλαγγα των ναζιστών που ξεκίνησε από την Λιβαδειά είχε προαποφασίσει να σκορπίσει τον όλεθρο και την απόφασή της αυτή την έκανε πράξη. 218 (Διακόσιοι δέκα οκτώ) ανυποψίαστοι Διστομίτες σφαγιάστηκαν χωρίς διάκριση: νέοι, γέροι, παιδιά, νήπια, έγκυες γυναίκες, ηλικιωμένοι απόμαχοι της ζωής ,νέοι και νέες που δεν πρόλαβαν να ζήσουν, γονείς που δεν χάρηκαν τα παιδιά τους, παιδιά που δεν γνώρισαν τους γονείς τους.

Ατελείωτος πόνος, ανείπωτη οδύνη, μακρόχρονο πένθος και σκληρός αγώνας επιβίωσης γι ´ αυτούς που επέζησαν. Ο πόνος και το πένθος δεν ήταν μόνον σε ιδιωτικό, προσωπικό επίπεδο. Με την πάροδο των χρόνων τα τραυματικά αυτά γεγονότα επέδρασαν στην συλλογική μνήμη όλου του τόπου και καθόρισαν την πορεία και την στάση του .

Για πολλά χρόνια η σιωπή και το πένθος κυριάρχησαν. Η κοινωνία του Διστόμου δεν μπόρεσε να διαχειριστεί το συναισθηματικό βάρος της τραγωδίας. Όσα υπέστησαν φαινόταν αδύνατον να τα διεργαστούν με την λογική. Ηθικά και συναισθηματικά βαρύτατα τραυματισμένοι οι άνθρωποι, θα χρειαστεί να περάσει αρκετός χρόνος για να μπορέσουν να ορθοποδίσουν.

Όλα αυτά τα χρόνια, όμως, όχι μόνον δεν ξέχασαν αλλά αντίθετα προσπάθησαν και μετέτρεψαν το πένθος και τη τραυματική ιστορική μνήμη τους σε αγώνα για δικαίωση και ηθική αποκατάσταση των θυμάτων αλλά και της Ιστορίας.

Αποκορύφωμα του αγώνα για δικαίωση αποτελεί η ιστορική πλέον αγωγή των κατοίκων του Διστόμου κατά του Γερμανικού Δημοσίου που κατατέθηκε στο Πρωτοδικείο της Λιβαδειάς από τον νομικό Ιωάννη Σταμούλη το 1997 και έκτοτε ακολούθησε ένας μακροχρόνιος δικαστικός αγώνας σε ελληνικά και ευρωπαϊκά δικαστήρια που διαρκεί έως σήμερα.

Οι νομικές ενέργειες απαιτήσεων αποζημίωσης από το γερμανικό κράτος εκ μέρους των κατοίκων του Διστόμου, βασίζεται στην διαπίστωση πως όταν ένα κράτος παραβιάζει τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που είναι δεσμευτικοί για όλους οφείλει να αναγνωρίζει έμπρακτα τις ευθύνες του και να αποζημιώνει τα θύματα της αδικίας που διέπραξε.

Η απαίτηση και η διεκδίκηση αποζημιώσεων για αποκατάσταση από τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους, δεν γίνεται και δεν ζητείται ως αντιστάθμιση της ακραίας παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Γιατί τα εγκλήματα πολέμου δεν μπορούν ουσιαστικά να επανορθωθούν. Δεν υπάρχει θεραπεία για πράξεις φρίκης όπως η Σφαγή των Διστομιτών, δεν υπάρχει "ξέπλυμα" ευθυνών ή διαγραφή της ιστορικής αρνητικής μνήμης. Πώς να διαγράψεις άλλωστε την μνήμη από την μάνα που σπαράζει λέγοντας: "βρήκα σκοτωμένο το παιδί μου, μάζεψα τα μυαλά του, το πήρα στην αγκαλιά μου και το έθαψα" ή πώς να σβήσει η μνήμη του 14χρονου παιδιού που γέρος πια, διηγείται κλαίγοντας ακόμη : "ανεβαίνοντας την σκάλα του σπιτιού μας είδα τα δυο αδέλφια μου σκοτωμένα και την αδερφή μου στην αγκαλιά της μάνας μας να τρέχει το αίμα" .

Η διεκδίκηση για την καταβολή αποζημιώσεων συνιστά για εμάς την Απαρέγκλιτη και έμπρακτη απόδειξη ότι τα εγκλήματα κατά ανυπεράσπιστων πολιτών τιμωρούνται και οι ευθύνες των υπευθύνων κρατών δεν παραγράφονται. Ταυτόχρονα η καταβολή αποζημιώσεων εγγράφεται ως πράξη αναγνώρισης της παραδειγματικής ιστορικής μνήμης εκ μέρους όλων, και ως παρακαταθήκη για το μέλλον πως οι κανόνες Δικαίου ισχύουν σε κάθε περίπτωση και δεν παραβιάζονται και δεν αγνοούνται κατά τα συμφέροντα της μιας ή της άλλης πλευράς.

Κυρίες και κύριοι

Πρόσφατα, στις 17 Απριλίου, η Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων ενέκρινε με ευρεία πλειοψηφία ,ψήφισμα με το οποίο κάλεσε την ελληνική Κυβέρνηση να προβεί σε όλες τις ενδεδειγμένες ενέργειες για την διεκδίκηση και πλήρη ικανοποίηση όλων των αξιώσεων του ελληνικού κράτους για την διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών από το Ά και Β´ παγκόσμιο πόλεμο.

Και την προηγούμενη Τετάρτη ο Πρέσβης της Ελλάδος στο Βερολίνο κ. Δασκαρόλης επέδωσε ρηματική Διακοίνωση στον Γερμανό Υπουργό Εξωτερικών με την οποία η ελληνική Κυβέρνηση καλεί την γερμανική πλευρά να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις για την επίλυση του συγκεκριμένου ζητήματος των αξιώσεων της Ελλάδας από την Γερμανία για την καταβολή πολεμικών επανορθώσεων και αποζημιώσεων.

Αρχίζει να φαίνεται κάποια ελπίδα δικαίωσης; Ανοίγει, ίσως,ο δρόμος για συζήτηση και επίλυση του ζητήματος; Ο χρόνος θα δείξει...

Αν, όμως, θέλουμε να υπάρξει ένας καλύτερος κόσμος, όλοι οφείλουμε να αγωνιστούμε γι αυτό. Γιατί η δικαίωση δεν είναι αποκλειστική υπόθεση των Διστομιτών, Είναι χρέος ιστορικό και δημοκρατικό όλων των λαών όλων των πολιτών της Ευρώπης. Αν μένουμε μόνον στην λεκτική αναγνώριση και τις θεαματικές δηλώσεις και εκδηλώσεις χάνουμε την ουσία του θέματος. Καλές είναι οι δηλώσεις και η δημόσια συγνώμη από τα χείλη επίσημων εκπροσώπων και απλών πολιτών Είναι ένα βήμα προόδου και αναγνώρισης των φρικτών εγκλημάτων της Βέρμαχτ• δεν αρκεί, όμως, αυτό. Είναι ανάγκη το επίσημο Γερμανικό κράτος να θέσει επι τον τύπον των ήλων το ζήτημα και να μην κωλυσιεργεί και να αρνείται πεισματικά να συζητήσει το θέμα γιατί σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για αποσιώπηση ή συγκάλυψη των ευθυνών και η προωθούμενη συμφιλίωση και αναγνώριση των εγκλημάτων είναι πλασματική.

Είναι καιρός, τώρα που στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, ακραία νεοναζιστικά και Ακροδεξιά μορφώματα δείχνουν τα δόντια τους και απειλούν με βίαιες και τρομοκρατικές ενέργειες, να θωρακίσουμε την Δημοκρατία και να δείξουμε μια για πάντα, ότι θέλουμε να βαδίσουμε σε έναν κόσμο που το Δίκαιο και ο Άνθρωπος έχουν τον πρώτο και μοναδικό λόγο.

Η διατήρηση της κοινής ιστορικής μνήμης έχει αυτό τον σκοπό: να δείξει πως πάθαμε κα μάθαμε από το σκληρό παρελθόν. Δεν ξεχάσαμε, δεν αμελήσαμε, αλλά το χρησιμοποιούμε ως βάση προόδου ,συνεργασίας και συνύπαρξης όλων των λαών και των ανθρώπων στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Σε μια Ευρώπη, μάλιστα, που σήμερα είναι κέντρο διακίνησης πληθυσμών και ανθρώπων που προέρχονται από διαφορετικά κράτη και διαφορετικές ηπείρους που μαστίζονται από πολέμους και διώξεις φανατικών και ακραίων ιδεολογιών.

Σήμερα στην Ευρώπη αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο ,χρειάζεται να επαναφέρουμε αξίες και ιδανικά που φαίνεται να κλυδωνίζονται και να κυριαρχεί ο αμοραλισμός, το οικονομικό κέρδος και το δίκαιο του ισχυρού.

Αν δεν αξιοποιήσουμε θετικά τα μηνύματα από το αρνητικό παρελθόν, αν δεν χρησιμοποιήσουμε ως παραδειγματική ιστορική μνήμη γεγονότα όπως η Σφαγή του Διστόμου, τότε τα σημερινά ακραία φαινόμενα βίας και φανατισμού που μάλιστα έχουν και το επίχρισμα δημοκρατικά εκλεγμένων πολιτικών κομμάτων, θα λειτουργήσουν ως πρελούδιο για την επέκταση και τον πολλαπλασιασμό βιαιοτήτων καταρρακώνοντας τον ανθρώπινο πολιτισμό.

Είναι θέμα επιλογής και ευθύνης να αποφασίσουμε στην εποχή της τεχνολογικής έκρηξης και της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας αν θέλουμε έναν κόσμο αδικίας, φανατισμού και ανομίας ή μια κοινωνία με στέρεες βάσεις και αξίες σταθερές και απαραβίαστες.

Θέληση λοιπόν, και αμετακίνητη βούλησή μας είναι να προχωρήσουμε μαζί, εφαρμόζοντας όμως το Δίκαιο και τους κανόνες του. Όχι γιατί έτσι τα θύματα της Σφαγής θα δικαιωθούν - γι αυτά αρκεί ένα απλό μνημόσυνο - αλλά γιατί όλοι θα συνειδητοποιήσουμε πως μόνον όταν εφαρμόζουμε και τηρούμε κανόνες ,τότε μόνον μπορούμε να χαράζουμε ασφαλή βήματα ειρήνης και προόδου για το μέλλον.

  

Σας ευχαριστώ,

Ο Δήμαρχος

Διστόμου Αράχοβας Αντίκυρας

Ιωάννης Γεωργακός