Ο Αργύρης Σφουντούρης, επιζών της σφαγής στο Δίστομο που έχει αφιερώσει τη ζωή του στη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων, μιλάει στο Κόκκινο Ρόδου και την Πόλυ Χατζημάρκου. Το Σάββατο 12 Δεκεμβρίου θα βρεθεί στη Ρόδο, ως ομιλητής στην ημερίδα 'Το πολύπτυχο της ιστορικής εκπαίδευσης' με θέμα «Πενθώ για τους θύτες: ιστορικό τραύμα, μνήμη, μεταμέλεια, συμφιλίωση με το παρελθόν».
Συνέντευξη στην Πόλυ Χατζημάρκου, Στο Κόκκινο Ρόδου
«Το θέμα των αποζημιώσεων είναι πάρα πολύ κρίσιμο, και θα χρειαστεί μακρύς χρόνος ακόμα και μεγάλος αγώνας ώσπου να επιτευχθεί μία σταθερή και μακροπρόθεσμη διεθνής συμπαράσταση. Είναι πιο δύσκολο να κοινοποιηθεί στον “απλό λαό” και να γίνει αποδεκτό απ' ό,τι είναι το θέμα της οικολογίας, γιατί δεν έχει σχέση μόνο με την οικονομία, δηλαδή με την απληστία των ανθρώπων, των επιχειρήσεων, των κρατών, αλλά είναι πολύ έντονα και στενά συνδεδεμένο με το θέμα της ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ. H έλλειψη αυστηρών κανόνων για αποζημιώσεις στο διεθνές δίκαιο και στις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών είναι το μεγαλύτερο κίνητρο για τη συνέχιση πολέμων».
Αργύρης Σφουντούρης – «Πενθώ για τη Γερμανία-Το παράδειγμα του Διστόμου»
Απόγευμα της 10ης Ιουνίου 1944, Δίστομο. Διακόσιοι δεκαοκτώ άνθρωποι –άντρες, γυναίκες, παιδιά, μωρά-, σφαγιάζονται ανελέητα από τους ναζιστές. Μία από τις πιο μαύρες σελίδες της ναζιστικής θηριωδίας στην Ελλάδα. Στο φρικαλέο έγκλημα, ο Αργύρης Σφουντούρης, 4 ετών τότε, έχασε τους γονείς του και πολλούς συγγενείς. «Σκοτώθηκαν όλοι με πολύ άγριο τρόπο, δεν ήταν απλές εκτελέσεις, ήταν απάνθρωπες, βίαιες, ζωώδεις, δε φτάνουν τα επίθετα για να περιγράψουν τη βαρβαρότητα εκείνων των ελάχιστων ωρών.
Εγώ με τις αδελφές μου επιζήσαμε, τυχαία...» αφηγείται στο Κόκκινο Ρόδου. Και ακολούθησε ο ξενιτεμός του. Στην αρχή μακριά από το χωριό, σε ορφανοτροφείο, έπειτα μακριά από την Ελλάδα, αφού 8 χρονών βρέθηκε στην Ελβετία. Εκεί σπούδασε Πυρηνική Φυσική, Αστροφυσική, Φιλοσοφία και Παιδαγωγική, δίδαξε, έγραψε και μετάφρασε ελληνική ποίηση του 20ου αιώνα στα γερμανικά.
«Προσπάθησα να κάνω γνωστό στη γερμανόφωνη Ευρώπη ότι υπάρχει και η σημερινή Ελλάδα γιατί όταν μίλαγαν για την ελληνική γλώσσα τότε εννοούσαν την αρχαία. Αυτή ήταν η νοοτροπία, την ελληνική γλώσσα σχεδόν δεν τη γνώριζαν, την έλεγαν ‘νεοελληνική’».
Το 1967, ως ένα κομμάτι της αντιστασιακής του δραστηριότητας, ίδρυσε το "Περιοδικό για την Ελλάδα" ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ όπου πρωτοδημοσίευσε απαγορευμένα στην Ελλάδα τότε νέα έργα των: Νικηφόρου Βρεττάκου, Γιάννη Ρίτσου κ.ά. Και ως συνέπεια της βιογραφίας και των εμπειριών του, «και αφού είδα ότι υπήρχαν άνθρωποι που με βοήθησαν να ξεπεράσω τις δυσκολίες, μου δημιουργήθηκε μέσα μου η υποχρέωση να κάνω και εγώ κάτι, να συμπαρασταθώ σε ανθρώπους που είναι ξεχασμένοι, παρατημένοι και μακριά από κάθε εξέλιξη και βοήθεια.
Έτσι, δούλεψα τη δεκαετία του ‘80 στη Σομαλία, στο Νεπάλ και στην Ινδονησία, σε διάφορα προγράμματα, κυρίως των Ηνωμένων Εθνών. Παράδειγμα, στη Σομαλία βοηθούσαμε τους πρόσφυγες μετά τον πόλεμο ανάμεσα στη Σομαλία και την Αιθιοπία. Ενάμιση εκατομμύριο πρόσφυγες…τόσα παιδιά που πέθαιναν από την πείνα…».
Μετά το 1994 ο Αργύρης Σφουντούρης ξεκίνησε να ασχολείται εντατικά με τις ελληνο-γερμανικές σχέσεις με θέμα τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και ιδιαίτερα με το ζήτημα της αναγνώρισης και αποζημίωσης των θυμάτων των θηριωδιών των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής στην Ελλάδα, επιδιώκοντας μια ισότιμη προσέγγιση και καθαρτική συμφιλίωση, αξιοποιώντας έτσι τις σκληρές εμπειρίες του παρελθόντος.
Ο κ. Αργύρης Σφουντούρης θα βρεθεί στη Ρόδο, το Σάββατο 12 Δεκεμβρίου, ως ομιλητής στην ημερίδα με τίτλο «Το πολύπτυχο της ιστορικής εκπαίδευσης» που οργανώνει το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Θέμα της ομιλίας του: «Πενθώ για τους θύτες: ιστορικό τραύμα, μνήμη, μεταμέλεια, συμφιλίωση με το παρελθόν».
«…μετά την ήττα και τη συνθηκολόγηση, η μεταπολεμική Γερμανία λειτούργησε πολύ εγωκεντρικά, δεν άλλαξε η νοοτροπία αφού πολλοί προσπάθησαν να έχουν επιρροή και ισχύ στο καινούριο σύστημα…και το λέω ωμά ότι κάθε δημοκρατικός πολιτικός της μεταπολεμικής Γερμανίας είχε τους «προστάτες» του […]. Ένα από όσα εμπόδισαν να γίνουν, είναι μία επεξεργασία του παρελθόντος, στο να μάθουν οι ίδιοι οι Γερμανοί τι έγινε και τι έκαναν…».
«Όταν ασχολούμαστε με τον πόνο, ουσιαστικά τον ξανααισθανόμαστε. Πρέπει να τον συνηθίσουμε ώσπου να μην είναι πια μόνο πόνος αλλά να γίνει κάτι πιο δημιουργικό, πιο θετικό, για τη ζωή μας, για την εθνική μας αξιοπρέπεια, για το πώς οργανώνουμε τώρα το κράτος. Δυστυχώς μ’ αυτά δεν έχουμε ασχοληθεί πολύ στην Ελλάδα…». Για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών, ο κ. Σφουντούρης μας λέει ότι 70 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, για πρώτη φορά έγινε φέτος –με την πρώτη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ-, η συνάντηση του πρωθυπουργού Α. Τσίπρα με την καγκελάριο Α.Μέρκελ, ο οποίος έθεσε το θέμα των αποζημιώσεων.
«Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να πρωτοστατήσει, η Γερμανία το απέφυγε τόσα χρόνια και πλέον λέει ότι δεν υπάρχει τέτοιο θέμα. Αυτό είναι ένα μεγάλο ψέμα, όπως την εποχή του πολέμου που προπαγάνδιζε ο Γκαίμπελς –παινεύοντας την ευφυΐα του-, ότι η σωστή προπαγάνδα αποτελείται από μεγάλα ψέματα γιατί τα μικρά δεν τα πιστεύει κανείς. Σε μια μεγάλη πλειοψηφία, ο γερμανικός λαός πιστεύει ότι δεν υπάρχει θέμα αποζημιώσεων και πρέπει να του εξηγήσουμε πως όλες οι συμβάσεις, όλα τα νομικά σημεία τονίζουν ότι το θέμα δεν έχει λήξει και ότι δεν έχει βρεθεί μια διμερής λύση μεταξύ των δύο χωρών με την οποία να έχουν συμφωνήσει σε κάτι. Αυτό πρέπει να γίνει σε κυβερνητικό επίπεδο».
«Η ευρωπαϊκή Αριστερά που μειοψηφεί τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη πρέπει οπωσδήποτε να βρει το πώς θα συζητηθούν θέματα με έναν διαφορετικό τρόπο από τον σημερινό που είναι για παράδειγμα η φοβία στο ξένο και η προπαγάνδα. Η ακροδεξιά το εκμεταλλεύεται και δημιουργείται μεγάλο πρόβλημα αν δεν το δούμε με την καθαρή ματιά και αν δεν δούμε από πού προέρχεται. Δεν προέρχονται όλα από ξένες δυνάμεις…».
Στο τέλος της συνομιλίας, ο κ. Σφουντούρης καταλήγει: «Θυσίες κάναμε πολλές, πρέπει όμως να κάνουμε και θετικά πράγματα που θα μας πάνε μπροστά. Και αυτό πρέπει να το κάνουμε συλλογικά. Είναι βασικό λοιπόν να μην διασπόμαστε και να λειτουργούμε με σκοπό να αντιστρέψουμε αυτή τη φθορά που μας έχει μαστιγώσει τα τελευταία χρόνια…».
ΙΝFO:
- Το ντοκιμαντέρ "Ενα Τραγούδι για τον Αργύρη" του Ελβετού σκηνοθέτη Stefan Haupt (βραβευμένο σε Θεσσαλονίκη και Los Angeles με το βραβείο κοινού) παρουσιάζει με παραδειγματισμό την ιστορικά φoρτισμένη ζωή και τον αγώνα του Αργύρη Σφουντούρη για έναν ειρηνικό κόσμο.
- Το τελευταίο βιβλίο του Αργύρη Σφουντούρη «Πενθώ για τη Γερμανία - Το παράδειγμα του Διστόμου» κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες από τις εκδόσεις Βεργίνα».
Εγώ με τις αδελφές μου επιζήσαμε, τυχαία...» αφηγείται στο Κόκκινο Ρόδου. Και ακολούθησε ο ξενιτεμός του. Στην αρχή μακριά από το χωριό, σε ορφανοτροφείο, έπειτα μακριά από την Ελλάδα, αφού 8 χρονών βρέθηκε στην Ελβετία. Εκεί σπούδασε Πυρηνική Φυσική, Αστροφυσική, Φιλοσοφία και Παιδαγωγική, δίδαξε, έγραψε και μετάφρασε ελληνική ποίηση του 20ου αιώνα στα γερμανικά.
«Προσπάθησα να κάνω γνωστό στη γερμανόφωνη Ευρώπη ότι υπάρχει και η σημερινή Ελλάδα γιατί όταν μίλαγαν για την ελληνική γλώσσα τότε εννοούσαν την αρχαία. Αυτή ήταν η νοοτροπία, την ελληνική γλώσσα σχεδόν δεν τη γνώριζαν, την έλεγαν ‘νεοελληνική’».
Το 1967, ως ένα κομμάτι της αντιστασιακής του δραστηριότητας, ίδρυσε το "Περιοδικό για την Ελλάδα" ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ όπου πρωτοδημοσίευσε απαγορευμένα στην Ελλάδα τότε νέα έργα των: Νικηφόρου Βρεττάκου, Γιάννη Ρίτσου κ.ά. Και ως συνέπεια της βιογραφίας και των εμπειριών του, «και αφού είδα ότι υπήρχαν άνθρωποι που με βοήθησαν να ξεπεράσω τις δυσκολίες, μου δημιουργήθηκε μέσα μου η υποχρέωση να κάνω και εγώ κάτι, να συμπαρασταθώ σε ανθρώπους που είναι ξεχασμένοι, παρατημένοι και μακριά από κάθε εξέλιξη και βοήθεια.
Έτσι, δούλεψα τη δεκαετία του ‘80 στη Σομαλία, στο Νεπάλ και στην Ινδονησία, σε διάφορα προγράμματα, κυρίως των Ηνωμένων Εθνών. Παράδειγμα, στη Σομαλία βοηθούσαμε τους πρόσφυγες μετά τον πόλεμο ανάμεσα στη Σομαλία και την Αιθιοπία. Ενάμιση εκατομμύριο πρόσφυγες…τόσα παιδιά που πέθαιναν από την πείνα…».
Μετά το 1994 ο Αργύρης Σφουντούρης ξεκίνησε να ασχολείται εντατικά με τις ελληνο-γερμανικές σχέσεις με θέμα τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και ιδιαίτερα με το ζήτημα της αναγνώρισης και αποζημίωσης των θυμάτων των θηριωδιών των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής στην Ελλάδα, επιδιώκοντας μια ισότιμη προσέγγιση και καθαρτική συμφιλίωση, αξιοποιώντας έτσι τις σκληρές εμπειρίες του παρελθόντος.
Ο κ. Αργύρης Σφουντούρης θα βρεθεί στη Ρόδο, το Σάββατο 12 Δεκεμβρίου, ως ομιλητής στην ημερίδα με τίτλο «Το πολύπτυχο της ιστορικής εκπαίδευσης» που οργανώνει το Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Θέμα της ομιλίας του: «Πενθώ για τους θύτες: ιστορικό τραύμα, μνήμη, μεταμέλεια, συμφιλίωση με το παρελθόν».
«…μετά την ήττα και τη συνθηκολόγηση, η μεταπολεμική Γερμανία λειτούργησε πολύ εγωκεντρικά, δεν άλλαξε η νοοτροπία αφού πολλοί προσπάθησαν να έχουν επιρροή και ισχύ στο καινούριο σύστημα…και το λέω ωμά ότι κάθε δημοκρατικός πολιτικός της μεταπολεμικής Γερμανίας είχε τους «προστάτες» του […]. Ένα από όσα εμπόδισαν να γίνουν, είναι μία επεξεργασία του παρελθόντος, στο να μάθουν οι ίδιοι οι Γερμανοί τι έγινε και τι έκαναν…».
«Όταν ασχολούμαστε με τον πόνο, ουσιαστικά τον ξανααισθανόμαστε. Πρέπει να τον συνηθίσουμε ώσπου να μην είναι πια μόνο πόνος αλλά να γίνει κάτι πιο δημιουργικό, πιο θετικό, για τη ζωή μας, για την εθνική μας αξιοπρέπεια, για το πώς οργανώνουμε τώρα το κράτος. Δυστυχώς μ’ αυτά δεν έχουμε ασχοληθεί πολύ στην Ελλάδα…». Για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών, ο κ. Σφουντούρης μας λέει ότι 70 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, για πρώτη φορά έγινε φέτος –με την πρώτη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ-, η συνάντηση του πρωθυπουργού Α. Τσίπρα με την καγκελάριο Α.Μέρκελ, ο οποίος έθεσε το θέμα των αποζημιώσεων.
«Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να πρωτοστατήσει, η Γερμανία το απέφυγε τόσα χρόνια και πλέον λέει ότι δεν υπάρχει τέτοιο θέμα. Αυτό είναι ένα μεγάλο ψέμα, όπως την εποχή του πολέμου που προπαγάνδιζε ο Γκαίμπελς –παινεύοντας την ευφυΐα του-, ότι η σωστή προπαγάνδα αποτελείται από μεγάλα ψέματα γιατί τα μικρά δεν τα πιστεύει κανείς. Σε μια μεγάλη πλειοψηφία, ο γερμανικός λαός πιστεύει ότι δεν υπάρχει θέμα αποζημιώσεων και πρέπει να του εξηγήσουμε πως όλες οι συμβάσεις, όλα τα νομικά σημεία τονίζουν ότι το θέμα δεν έχει λήξει και ότι δεν έχει βρεθεί μια διμερής λύση μεταξύ των δύο χωρών με την οποία να έχουν συμφωνήσει σε κάτι. Αυτό πρέπει να γίνει σε κυβερνητικό επίπεδο».
«Η ευρωπαϊκή Αριστερά που μειοψηφεί τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη πρέπει οπωσδήποτε να βρει το πώς θα συζητηθούν θέματα με έναν διαφορετικό τρόπο από τον σημερινό που είναι για παράδειγμα η φοβία στο ξένο και η προπαγάνδα. Η ακροδεξιά το εκμεταλλεύεται και δημιουργείται μεγάλο πρόβλημα αν δεν το δούμε με την καθαρή ματιά και αν δεν δούμε από πού προέρχεται. Δεν προέρχονται όλα από ξένες δυνάμεις…».
Στο τέλος της συνομιλίας, ο κ. Σφουντούρης καταλήγει: «Θυσίες κάναμε πολλές, πρέπει όμως να κάνουμε και θετικά πράγματα που θα μας πάνε μπροστά. Και αυτό πρέπει να το κάνουμε συλλογικά. Είναι βασικό λοιπόν να μην διασπόμαστε και να λειτουργούμε με σκοπό να αντιστρέψουμε αυτή τη φθορά που μας έχει μαστιγώσει τα τελευταία χρόνια…».
ΙΝFO:
- Το ντοκιμαντέρ "Ενα Τραγούδι για τον Αργύρη" του Ελβετού σκηνοθέτη Stefan Haupt (βραβευμένο σε Θεσσαλονίκη και Los Angeles με το βραβείο κοινού) παρουσιάζει με παραδειγματισμό την ιστορικά φoρτισμένη ζωή και τον αγώνα του Αργύρη Σφουντούρη για έναν ειρηνικό κόσμο.
- Το τελευταίο βιβλίο του Αργύρη Σφουντούρη «Πενθώ για τη Γερμανία - Το παράδειγμα του Διστόμου» κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες από τις εκδόσεις Βεργίνα».
Για να ακούσετε την συνέντευξη ΚΛΙΚ ΕΔΩ στο πλήρες άρθρο.
Ακούστε:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου