Επισήμανση ορισμένων βασικών περιβαλλοντικών προβλημάτων που αφορούν την περιφερειακή ενότητα της Εύβοιας - Από το Αυτοδιοικητικό Κίνημα Στερεάς Ελλάδας

ΥΠΟΜΝΗΜΑ

Για την συνεδρίαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος της περιφέρειας Στερεάς στις 20-05-2011

Θέμα: Επισήμανση ορισμένων βασικών περιβαλλοντικών προβλημάτων που αφορούν την περιφερειακή ενότητα της Εύβοιας

Α. Με την ευκαιρία της συνεδρίασης της Επιτροπής στη Χαλκίδα, θέλουμε να επισημάνουμε ορισμένα από τα - γνωστά σε ένα βαθμό ελπίζουμε στα μέλη της Επιτροπής- τα μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα τα οποία απασχολούν διαχρονικά την περιφερειακή ενότητα της Εύβοιας.  Εκτιμούμε ότι ορισμένα ήδη έχουν αγγίζει τα όρια μιας περιβαλλοντικής καταστροφής και άλλα αποτελούν μείζονες απειλές για την βιωσιμότητα και την αειφορία της Εύβοιας και θεωρούμε ότι θα πρέπει να απασχολήσουν την επιτροπή και το περιφερειακό συμβούλιο:

1.Το θέμα της ρύπανσης των νερών της Κεντρικής Εύβοιας από Πισσώνα και ΛΑΡΚΟ

Γνωρίζετε ότι η περιοχή της Κεντρικής Εύβοιας και ειδικότερα ο υδροφόρος ορίζοντάς της, έχει ρυπανθεί ανεπανόρθωτα από οργανικούς ρύπους και από βαρέα μέταλλα. Το 1^ο μέτωπο ρύπανσης είναι η περιοχή του Πισσώνα όπου δραστηριοποιούνται περίπου είκοσι (20) πτηνοτροφικές και κτηνοτροφικές μονάδες και σφαγεία, οι περισσότερες με ή χωρίς καθόλου βιολογικούς καθαρισμούς και μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και κάποιες χωρίς καν άδειες λειτουργίας !  το 2^ο μέτωπο είναι οι βιομηχανίες με προεξάρχουσα στην ρύπανση την ΛΑΡΚΟ, η οποία στις προηγούμενες δεκαετίες λειτουργώντας τελείως ανεξέλεγκτα και κάνοντας ληστρική εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της περιοχής, έχει δημιουργήσει στην κυριολεξία ανοικτά ορύγματα – λίμνες μέσα από τις οποίες καθιζάνουν στον υδροφόρο ορίζοντα βαρέα μέταλλα με αποτέλεσμα να ρυπανθεί ανεπανόρθωτα ο υδροφορέας 07-24, από τον οποίο να σημειώσουμε ότι υδροδοτείται ένας πληθυσμός άνω των 120.000 κατοίκων. Η ίδια η πολιτεία αναγνώρισε με τον πιο επίσημο τρόπο το βαθμό και την επικινδυνότητα της ρύπανσης αυτής μέσω της ίδιας της υπουργού περιβάλλοντος. Τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν άλλωστε τις προηγούμενες μέρες για την υδροδότηση της Μεσσαπίας μέσω της ΕΥΔΑΠ αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Όμως εκφράζουμε έντονες επιφυλάξεις για τα εξαγγελλόμενα μέτρα όσον αφορά την αντιμετώπιση της ρύπανσης των νερών και της γης της κεντρικής Εύβοιας, στο βαθμό που αποτελούν μια μόνιμη αντιμετώπιση του προβλήματος. Γιατί το θέμα της ρύπανσης της Κεντρικής Εύβοιας δεν είναι μόνο το θέμα του πόσιμου νερού. Είναι και τα υπόγεια νερά, είναι και η αγροτική γη. Ήδη η περιοχή έχει υποστεί σοβαρή ζημιά στην αγροτική της παραγωγή και στην απομείωση της ποιότητας των αγροτικών προϊόντων που παράγονται στην περιοχή εξ αιτίας της ρύπανσης. Δηλαδή θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρξουν πολιτικές μόνιμου χαρακτήρα, οι οποίες θα διακόψουν την ρύπανση και με μακροπρόθεσμα μέτρα θα πρέπει να συμβάλλουν στην απορρύπανση και την εξυγίανση της γης και των νερών. Επίσης ένα θέμα προς διερεύνηση είναι η αξιοποίηση του υδάτινου δυναμικού της Κεντρικής Εύβοιας (Στενή, Σέτα κ.λ.π.) για την υδροδότηση και την άρδευση. Τέλος θεωρούμε αδιαπραγμάτευτο το θέμα της διακοπής της ρύπανσης  των νερών και της γης, από τη ΛΑΡΚΟ και από τους άλλους ρυπαντές.

2. Το θέμα της ρύπανσης του Ευβοϊκού Κόλπου (Σκουριά κ.λ.π.)

Ο Ευβοϊκός Κόλπος αποτελεί για τους πολίτες και την Εύβοια αλλά και για όλη τη Στερεά Ελλάδα, μια πηγή ζωής. Δυστυχώς όμως εδώ και πάνω από τριάντα πέντε χρόνια ο Ευβοϊκός Κόλπος έχει γίνει ο αποδέκτης τοξικών και οργανικών λυμάτων, με αποτέλεσμα να οδηγείται ραγδαία σε περιβαλλοντική κατάρρευση, αν δεν είναι ήδη πλέον πολύ αργά. Τα ποτάμια που εκβάλλουν στον Ευβοϊκό Κόλπο, ο Ασωπός, ο Λήλαντας και ο Μεσσάπιος έχουν ρυπανθεί με τοξικές ουσίες, εξασθενές χρώμιο και σοβαρούς οργανικούς ρυπαντές.

Σε όλα αυτά τα ρυπαντικά φορτία, προστίθενται σταθερά εδώ και δεκαετίες κάθε χρόνο πάνω από 1,5 εκατ. τόνοι τοξική σκουριά από το εργοστάσιο της ΛΑΡΚΟ (Λάρυμνα). Εδώ και δεκαετίες κατά παράβαση κάθε περιβαλλοντικής νομοθεσίας, η κεντρική εξουσία δίνει την άδεια στη ΛΑΡΚΟ, να αποθέτει την τοξική σκουριά στο βυθό του Ευβοϊκού Κόλπου.  Η επιφάνεια που έχει δημιουργηθεί στον πυθμένα του Κόλπου είναι πάνω από είκοσι (20) τετραγωνικά χιλιόμετρα (!) και 2,5 μέτρα πάχος

Το θέμα αποκτά μια ιδιαίτερη σημασία γιατί στις αρχές του χρόνου ανανεώθηκε από την πολιτεία η αδειοδότηση στη ΛΑΡΚΟ να συνεχίσει την απόθεση της σκουριάς στον Ευβοϊκό. Χρειάζεται η περιφερειακή αυτοδιοίκηση να θέσει το θέμα ως άμεση προτεραιότητα. Ταυτόχρονα χρειάζεται σε συνεργασία και με τη διεύθυνση αλιείας να αντιμετωπίσουμε το θέμα της υπεραλίευσης του Ευβοϊκού και να δούμε τα αιτήματα που έχουν δεκάδες φορείς της Εύβοιας (Επιτροπές κατά της ρύπανσης του Ευβοϊκού Λίμνης και Χαλκίδας). Να απαγορευτεί η αλιεία από τα βαρέα μηχανήματα (μηχανότρατες) στον Ευβοϊκό Κόλπο. Να μειωθεί ο χρόνος αλιείας των γρι-γρι και τα αγκυροβόλια να ανασύρονται και όχι να κόβονται. Ο Ευβοϊκός Κόλπος να ανακηρυχθεί –τουλάχιστον για ένα διάστημα- σε ένα θαλάσσιο καταφύγιο προς όφελος της προστασίας και αναπαραγωγής των ιχθυαλιευμάτων και της ποσοτικής και ποιοτικής αύξησής τους

3. Το θέμα της καύσης του RDF στο Αλιβέρι και γενικότερα της καύσης των απορριμμάτων

Ένα θέμα το οποίο μόνο προσωρινά έχει σταματήσει να απασχολεί τη κοινή γνώμη και τους περιβαλλοντικούς φορείς της περιοχής Αλιβερίου, αφού ποτέ δεν έχει βγει από τους σχεδιασμούς της ΑΓΕΤ η καύση του RDF στην μονάδα της ατο Αλιβέρι, αλλά και στην Χαλκίδα όπως έχει ακουστεί.

4. Το θέμα της ανακύκλωσης και ενός νέου περιφερειακού σχεδιασμού διαχείρισης απορριμμάτων

Ένα μεγάλο θέμα που απασχολεί την κοινωνία της Εύβοιας και ιδιαίτερα της Νότιας και Κεντρικής, όπου το θέμα θα πάρει εκρηκτικές διαστάσεις εάν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα, ολοκληρωμένα και αποτελεσματικά. Με βασική λογική την αποκεντρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων, στηριγμένη στην αρχή της εγγύτητας και με εργαλεία την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, τη διαλογή στην πηγή και την ανάκτηση - ανακύκλωση, συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης, θα πρέπει να επανασχεδιαστεί εκ νέου ο περιφερειακός σχεδιασμός της διαχείρισης των απορριμμάτων.

5. Το θέμα της ρύπανσης της περιοχής της αρχαίας Αυλίδας, της προστασίας και ανάδειξής της

Η περιοχή της αρχαίας Αυλίδας, ένας χώρος παγκόσμιας κληρονομιάς σήμερα βρίσκεται καταχωνιασμένος, ουσιαστικά εγκαταλειμμένος, ανάμεσα σε βιομηχανικές ρυπογόνες μονάδες, που δυσκολεύουν στον επισκέπτη ακόμη και την προσέγγιση του αρχαιολογικού χώρου. Χρειάζεται να παρθούν μέτρα μακροπρόθεσμου χαρακτήρα για να μπορέσουμε να προστατεύσουμε και να αναδείξουμε τα αρχαία μνημεία και με πρώτα και βασικά να σταματήσει η ρύπανση και να μετεγκατασταθούν οι βιομηχανικές μονάδες σε χωροθετημένη ΒΙΠΕ, όπως προτείνει και η επιτροπή για την προστασία και ανάδειξη της αρχαίας Αυλίδας.  Ενδεικτικά υποβάλλαμε ερώτηση "Για τις εγκαταστάσεις της PAN OIL AE, στη θέση «Σγάλια» («Γλύφα») της του Δήμου Χαλκιδέων", αλλά η μόνη απάντηση που πήραμε μέχρι σήμερα ήταν υπηρεσιακή.

6. Το θέμα της μεγάλης συγκέντρωσης των αιολικών πάρκων στην Καρυστία και στη Σκύρο

Όπως είχαμε επισημάνει σε προηγούμενη ερώτησή μας «Με βάση τα στοιχεία που ανακοινώνει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, έχει ήδη δοθεί ένας τρομακτικός αριθμός αδειών σε ιδιώτες για εγκατάσταση βιομηχανικών εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας παντού περίπου στη Στερεά. Ο αριθμός αυτός μεγαλώνει εκρηκτικά καθημερινά με καταιγισμό νέων αιτήσεων και αδειοδοτήσεων, με αποτέλεσμα να υπάρχει αμεσότατος κίνδυνος μετατροπής της Στερεάς σε γη που σε δραματικό βαθμό  έχει παραχωρηθεί και κατέχεται από το ανεξέλεγκτο ενεργειακό κεφάλαιο.» Η απάντηση που λάβαμε δείχνει ότι το πρόβλημα δεν έχει γίνει κατανοητό:

Στην Ν. Εύβοια έχουν εγκριθεί για εγκατάσταση  329 Α/Γ που θα συνδεθούν στην νέα γραμμή υψηλής τάσης 400MW.  111 Α/Γ σχεδιάζει η Μονή Μεγίστης Λαύρας στη Σκύρο.  Η Νότια Εύβοια και άλλες περιοχές της Στερεάς Ελλάδας μετατρέπονται σε βιομηχανικές ζώνες  εξάπλωσης των αιολικών πάρκων. Δεν έχουν υπολογισθεί οι συνέπειες στην τουριστική ανάπτυξη του φυσιολατρικού τουρισμού που βασίζεται στη διατήρηση του τοπίου. Δεν έχουν εξαιρεθεί οι περιοχές με φυσική αξία αφού προβλέπεται εγκατάσταση 135 α/γ στην περιοχή Natura του όρους Οχη και 111 α/γ στην περιοχή Natura   της Σκύρου. Και τέλος δεν έχουν εκτιμηθεί οι επιπτώσεις από τα έργα υποδομής που απαιτούνται, τους δρόμους, τις γραμμές μεταφοράς και τους υποσταθμούς. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και η ΕΕ  θέτει ως στόχο τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και η ανεξέλεγκτη εγκατάσταση αιολικών  δεν βρίσκει σύμφωνο ούτε τον Επίτροπο Περιβάλλοντος, ούτε την Κομισιόν που σε απάντησή τους στον ευρωβουλευτή Ν. Χουντή δηλώνουν ότι  «θα διεξάγουν έρευνες τόσο για τα αιολικά πάρκα στην Κρήτη και στη Σκύρο όσο και για την επιλογή των θέσεων των αιολικών πάρκων συνολικά στην Ελλάδα.» (http://www.ana-mpa.gr/anaweb/user/showprel?service=3&maindoc=9842023)

Β.  Για τα Θέματα ημερήσιας διάταξης

Στα θέματα της πρόσκλησης περιλαμβάνεται η έγκριση 27 ΜΠΕ λατομείων σχιστολιθικών πλακών στην Κάρυστο. Παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα αποτελεί πλουτοπαραγωγική πηγή για τον τόπο, διαφωνούμε με την μετατροπή της διαδικασίας έγκρισης των ΜΠΕ σε απλή γραφειοκρατική διεκπεραίωση όπως φαίνεται από τις γραπτές εισηγήσεις που είναι σχεδόν πανομοιότυπες. Θεωρούμε ότι προκειμένου να εγκριθούν οι λατομικές δραστηριότητες πρέπει  να απαντηθεί :

- εάν πρόκειται για υφιστάμενες δραστηριότητες να ελεγχθεί κατά πόσο έχουν τηρηθεί περιβαλλοντικοί όροι, έχουν γίνει αποκαταστάσεις, έχουν τηρηθεί κανόνες ασφαλείας κυρίως για τους εργαζόμενους,

- εάν προκύπτουν ιδιοκτησιακά θέματα

- εάν συμπίπτουν οι χωροθετήσεις  με τα δεκάδες αιολικά πάρκα στην ίδια περιοχή

- με βάση και τη μέχρι σήμερα δραστηριότητα εφόσον γίνονται εκρήξεις ποιες επιπτώσεις έχουν στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα και ποιες τα εκρηκτικά ( νιτρική αμμωνία)

Χαλκίδα 20-5-2011