Αποκαλύφθηκε το ''δίστομο πηγάδι'' λόγω εργασιών στον χώρο της Δημαρχίας.

Λόγω εργασιών της Δ.Ε.Η ( 24/09/2009 ) στον χώρο της Δημαρχίας, για υπόγειο υποσταθμό και κατάργηση των τσιμεντοκολώνων, αποκαλύφθηκε το περιβόητο δίστομο πηγάδι, η μάλλον το ένα απ' αυτά τα δίστομα πηγάδια, που τα θυμούνται οι παλιές γενιές, ( Οι σημερινοί 60άρηδες και άνω ).

Απ' τις περιγραφές τους, όντως είναι έτσι όπως το περιγράφανε. Πηγάδι με δύο στόμια χωρισμένο στα δύο. Να τονίσουμε ότι στον ευρύτερο χώρο της Πλατείας Δανιήλ Γαμβρίλη ( Κάτω Πλατείας ), υπήρχαν αρκετά πηγάδια, γι' αυτό εδώ και πολλούς αιώνες, υπάρχουν οι πλάτανοι.

Τώρα βέβαια υπάρχει μόνο ένας, και δεν είναι ο γηραιότερος, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο παλαιότερος καταστράφηκε απ' τις τότε μεταλλευτικές εταιρείες για να μπορούν να περνάν τα φορτηγά που κουβαλούσαν μετάλλευμα, κατά μία εκδοχή, και για να φαίνεται το κτήριο της Δημαρχίας, κατά δεύτερη και επικρατέστερη.

Σ' αυτόν που υπάρχει σήμερα βλέπουμε ένα απ' τα πηγάδια το οποίο είναι αξιοποιημένο, διασώζεται, και κάνει και καλά τη δουλειά του απ' ό,τι φαίνεται.

Σημειωτέον ότι και ο υπάρχων πλάτανος που ομορφαίνει την Πλατεία μας είναι παμπάλαιος, απλά κάποιοι περιηγητές, των προηγούμενων αιώνων, περιγράφουν τον γηραιότερο, ο οποίος βρισκόταν εκεί και που αποκαλύφθηκε προχτές το δίστομο πηγάδι.

Μάλιστα λέγεται ότι η ονομασία Δίστομο της Κώμης μας, έγινε εξ' αιτίας αυτών των δίστομων πηγαδιών που υπήρχαν εκεί, και για να γίνω πιό σαφής θα έλεγα η μετονομασία, μιας και μετονομάστηκε Δίστομο, από Αμβρυσσός όπως λεγόταν μέχρι τότε . Ωστόσο ίσχυαν και οι δύο ονομασίες. Η μετονομασία έγινε , γύρω στα 1400 μχ, ίσως και πιο πριν.

Σημάδι ότι, στο σκότος της αμάθειας και των ξένων φύλων που εγκαθίστανται στον Ελλαδικό χώρο και ενισχύουν τον ντόπιο πληθυσμό ( Σλάβοι,Αλβανοί κλπ ), το Δίστομο ήταν ελληνόφωνο και μονόγλωσσο και - εννοείται - προϋπήρχε, σε αντίθεση των άλλων αλβανόφωνων και σλάβικων οικισμών που άρχισαν να κατοικούνται τότε ανά την Ελλάδα.

Για να χρησιμοποιεί ο τότε κόσμος, που δεν ήταν και μορφωμένος ένεκα κατακτητών, την λέξη Δίστομο ( απ' το προελληνικό αριθμητικό επίρρημα δις και το στόμιον ), την στιγμή που άλλοι χρησιμοποιούσαν σλαβικές και αλβανικές ορολογίες καθώς και τούρκικο λεξιλόγιο, αυτό λέει πολλά,και μάλιστα να ονομάζουν δίστομα τα πηγάδια τους.

Μία άλλη εκδοχή της μετονομασίας, μας λέει πήρε το όνομα Δίστομο απ' τις εισόδους του που σχηματίζουν δύο στόμια.

Όποια και να είναι η εξήγηση, το σημαντικό είναι ότι είδαμε και μεις οι νεώτεροι ένα απ' αυτά τα περιβόητα πηγάδια που ακούγαμε απ' τους γηραιότερους και μέναμε με το θαυμασμό, και που αποτελεί μέρος της ένδοξης ιστορίας του Διστόμου, τόπου που κατοικείται αδιάλειπτα απ' το 1800 πχ μέχρι σήμερα.